Dromen van de grote mazzel

Hoogtij voor de loterij. Net achter de rug. De eindejaarsloterij. Mazzel voor een inwoner van Woensdrecht, won € 30 miljoen. Belastingvrij. Dat scheelt 30,5 % kansspelbelasting of € 9,15 miljoen. Hoewel, zou dat zo erg zijn, die afdracht? Houd je nog € 20,85 miljoen over. Dat is nog veel te veel.

Gelukkig ?
Wat moet je er mee? Word je er gelukkig van? Een paar dromen verwezenlijken en daarna al je energie besteden aan het van je lijf houden van aasgieren. Lieve familie en vrienden, ergerlijke familie en vrienden. Onbekende en ergerlijke vreemden. Waar halen zij het lef vandaan? Voor je het weet, een ‘full time’ job, die al je energie wegzuigt. ‘Quiet quitting’ is er niet bij.
Zoals de familie die twistte over wie de prijs zou krijgen. De rechter besliste een maand geleden (AD 5 jan 2024)

Kans op het winnen
Waarom zou je een lot kopen? Wat is de kans dat je iets wint. Afhankelijk van het aantal verkochte loten, één op zoveel miljoen.
Wat levert het op? Stel dat je 40 jaar maandelijks het equivalent van € 10 automatisch had laten afschrijven. Dan heb je € 4.800 besteed. Meer dan € 1.200 zal je in die tijd niet gewonnen hebben. Het ene jaar wat meer, het andere wat minder. Per saldo heeft ’t je dan ongeveer € 3.600 gekost.

Alternatief
Wat als je 40 jaar geleden aandelen had gekocht van Apple, die in 1984 naar de beurs ging. Voor een equivalent van € 4.800. De koers van die aandelen was toen 36¢ (dollarcent). Ze staan nu op $ 193, dat is 536 maal hoger. Je besteding zou nu dan ruim € 2,5 miljoen waard zijn.
Maar ja, hoe groot is de kans dat je indertijd die beslissing genomen zou hebben? Niet te zeggen, maar wel groter dan 1 op zoveel miljoen. Ze zijn immers allemaal verkocht.
En ja, “Met beleggen kun je je inleg verliezen” zoals “De Giro” luid roept. Maar met de loterij ligt het omgekeerd “Met de loterij kan je je inleg terugwinnen”.

Waarom kopen mensen loten?
Gelokt door de belofte goede doelen te steunen? Noem het ‘Charitywashing’ een variant van ‘Greenwashing’. De vergelijking is duidelijk. De afdracht aan goede doelen is echter relatief klein. Als je die wilt steunen, doelen naar eigen keus, dan kan je beter 1-op-1 doneren.
Een sociaal motief? Met een groep loten kopen. Samen de ontknoping meemaken? Brood en spelen.
Er zijn meer motieven. De investering is klein, de opwinding soms groot, als de lotnummers op het scherm verschijnen. Een gat in de lucht, maar meestal blijven zitten. Berusting. Volgende keer beter.

Het verdienmodel van de loterij
Loterijen worden soms betiteld als “belasting voor de dommen”, omdat betaald wordt voor een hoop op winst, terwijl een groot deel van de echte winst naar de Staat vloeit. In de vorm van afdracht en als kansspelbelasting. Belasting, in beide gevallen.
Hoeveel de afdracht aan de Staat, aan goede doelen, aan sportbonden is, is niet duidelijk. De cijfers spreken elkaar tegen. Duidelijk is dat de organisatoren en de Staat er niet armer van worden.

Loterijverlies
Saillant was de actie van de Stichting Loterijverlies. Die klaagde de Staatsloterij aan omdat zij nooit heeft gemeld dat ook niet-verkochte loten aan de trekking meededen.
Dat verdunde de kansen van de kopers van loten. De stichting dreef op de bijdragen van deelnemers die hun inleg weer terug wilden zien. De Stichting verloor het proces. De oprichter Ferdy R. kreeg in 2019 twee jaar cel. Omdat hij ruim € 2,8 miljoen had verduisterd van de bijdragen aan de Stichting. Ferdy was vaste klant van Radar.

Verslaving de keerzijde
Moeten loterijen blijven bestaan? Als entertainment wel. Brood en spelen. Keerzijde is de gokverslaving, net zo ernstig als bij andere endorfine stimulatoren. In dit geval destructief. Schulden, die de reikwijdte van schuldsanering ver te boven kunnen gaan. Stimuleren om eigen gewin of afremmen? In ieder geval die opdringerige, hitsige spotjes op de TV. Het is uiteindelijk een kwestie van een maatschappelijke kosten-baten analyse.

Edwin Kisman
Wat vond u van deze column?