Hoe leer je van je fouten?

Is er iets fout gegaan? Ben je naar links gegaan, terwijl je naar rechts moest? Niet piepen. Niet jezelf of een ander de schuld geven. Niet onder het tapijt schuiven. Niet roepen “had ik maar”. Aan spijt heb je niks. Koop je niks voor. Geen zinvolle emotie.

Falen is leren
Integendeel, koester de fout. Evalueer, analyseer en registreer ‘m. Leg ‘m vast. In je grote verbeterboek. Bestudeer ‘m achteraf. In dat leerboek, je verbeterboek
Fouten zijn niet erg. Ook al lijkt het erop. Ze zijn een opstap naar iets goeds. Vallen en opstaan. Zo is het leven. ‘No pain, no gain’.

Een eigen verbeterboek
Hoe werkt dat zo’n eigen verbeterboek? Zorg voor een notitieboek, een dagboek, niet te klein. Noteer daarin de fouten die je vandaag heb gemaakt. Omschrijf de fout.
Wat is er fout gegaan? De omstandigheden, de oorzaak, je gedachten. Hoe heb je je beslissing genomen: intuïtie, buikgevoel, logisch beredeneerd? Wat waren je aannames? Hoe had je ‘m kunnen voorkomen? Welke afslag had je moeten nemen. En, belangrijk, wat is dus de les die je eruit kan trekken? Het leermoment. Om te voorkomen dat je ‘m weer maakt. “Een ezel stoot zich in ’t gemeen niet tweemaal aan dezelfde steen”.
Bij nieuwe aankopen kan je je bijvoorbeeld afvragen: is dit uit hebzucht, uit statusdrang of is het een impuls? Wil ik dat?
Zo’n verbeterboek is vergelijkbaar met de ‘black box’ die gebruikelijk is in de luchtvaart.

Bijhouden en terugkijken
Je kan je verbeterboek dagelijks bijhouden, maar je kan dat ook wekelijks of maandelijks doen. Retrospectief en tegelijk introspectief. Je kan ook verder teruggaan in je leven. Je afvragen “wat heb ik toen gedaan, wat had ik eigenlijk moeten doen?” Als dat anderen betreft kan ‘t zelfs leiden tot een verzoening. Of, op z’n minst, het gladstrijken van plooien. En daarbij natuurlijk niet zoeken naar de (vermeende) fouten van anderen.

Autobiografie
Ben je van plan een autobiografie te schrijven? Je terugblik op je fouten en de gedachten er omheen, je ervaringen, je leermomenten kunnen daar een verrijking op geven. Meer diepte dan een beschrijvende, kale tijdlijn. Zie ook de columns over “autobiografieën”. 

Ontsporingen en toch overeind
Je zal er verbaasd over staan hoe vaak het mis is gegaan. En over het feit dat je nog steeds overeind staat. Geloof de zondagskinderen niet, die beweren altijd geluk te hebben. Die het recht menen te hebben de eerste steen te mogen gooien. Geluk is toeval.

Inspiratie voor anderen
Mogelijk is jouw ervaring een bron van inspiratie voor anderen. Je zou er zelfs een boek over kunnen schrijven. Zoals Richard Carlson met zijn serie ‘Don’t sweat the small stuff, and it’s all small stuff’, of ‘Don’t sweat the small stuff at work’, of ‘Don’t sweat the small stuff with your family’, en ook ‘Don’t worry, make money’ en zo nog een stuk of wat. Waaronder #1 New York Times bestseller en andere bestsellers.
Dat zou kunnen als jij interessante fouten hebt gemaakt, die je overleefd hebt.
Start je introspectie nu. En noteer, noteer!

Edwin Kisman
Wat vond u van deze column?

Lees ook
Heb je gefaald? Is dat soms erg?
26 sep 2023

En columns over autobiografieën

Een autobiografie? Begin er tijdig aan

Autobiografie, een nuttig hulpmiddel

Aan de slag, schrijf een autobiografie!