Het geheim van een lang leven

Onlangs overleden, één dag na elkaar, Charlie Munger, zakenpartner van Warren Buffett in Berkshire Hathaway, 99 jaar, en Henry Kissinger, 100 jaar.
Twee beroemdheden op hun gebied. Investeren en diplomatie. Wat viel me op? Hun ouderdom. Ik vroeg me af: wat is hun geheim?

Geheim ?
Is er een geheim? Is dat relevant? Zou ik dat willen? Hangt ervan af. Waarvan? Of de laatste rit leuk is. In het geval van Munger en Kissinger (M&K) bijvoorbeeld, hun laatste decennium. 90 tot 100. Onze kat is net overleden, 20 jaar en 2 maanden. In mensenjaren is dat 97. Had zij een goed laatste decennium? Ja, zeker. Vooral vanaf het moment dat ze doof werd. Geen last meer van dat gelazer om haar heen. Dat bedoel ik maar.

Veel honderdjarigen
Denk overigens niet dat M&K uitzonderingen zijn. In Nederland waren er, volgens het CBS, begin dit jaar al 2572 honderdjarigen. De prognose voor 2024 is 5322. Daarin bijna driemaal zoveel vrouwen als mannen. Misschien beginnen tegen die tijd ook de 120-plussers te komen.
Daarover André Aleman in zijn boek “Het Seniorenbrein”:
“Zegt een journalist tegen een Franse dame van 120 jaar: ”Hoop dat ik u volgend jaar nog kan spreken”. Zegt de dame: ”Dat zal wel lukken. U ziet er nog gezond uit!”.
Japan spant de kroon met 92.000 honderdjarigen.

Hoe lang leven?
Dus, hoe zijn M&K en al die andere honderdjarigen zo oud geworden. En hoe houd je ’t leuk, die laatste rit? Ik denk dat de volgende factoren een rol speelden. Bij M&K en bij al die anderen. In wisselende verhoudingen.
Om te beginnen, gezond blijven. Een ongezonde levensstijl is een risicofactor. Ongezond is: onvoldoende slaap en beweging, te veel alcohol, roken, en ongezond voedsel. Dat allemaal vermijden. Als dat mogelijk is. Te korte nacht? Een ‘power nap’ na de lunch helpt.
Je moet wel de middelen hebben. Die hadden M&K wel. Die lieten vast hun gezondheid regelmatig controleren. Hoe gezond ze dit jaar nog waren kon ik niet nagaan.

Vooral stress verminderen.
Van stress hadden ze vast geen last. Gepensioneerd, tijd aan jezelf. Belegginkje hier, adviesje daar. Gelauwerd, gevierd. Ontspannen. Belangrijk, want stress kan je slopen, zelfs als je nog jong bent. Een ‘burn out’ heb je zo opgelopen. Voorkom ook teleurstellingen. Stel geen te hoge verwachtingen. Valt ’t altijd mee. Geen stress.
M&K hadden vast ook geleerd, in dat laatste decennium, vaker “nee” te zeggen. Ze hadden ook “moeten” in hun woordenschat vervangen door “willen”. Ging ze makkelijk af. Want wat “moet” je nou nog tijdens die laatste rit?
Onleuk werk hadden ze niet want ze werkten immers niet meer. Van een paar irritante zaken die ze eigenlijk wel moesten, hadden ze een ritueel gemaakt. Zo bleef het leuk.

Geen zorgen
Zorgen, een oorzaak van stress, hadden ze mogelijk ook niet. Kleine misschien. En misschien hadden zij zich een stoïcijnse of taoïstische levenshouding eigen gemaakt. Daarin speelt acceptatie een belangrijke rol. Dingen nemen zoals ze komen of zoals ze zijn. ’It is as it is’.
Geldzorgen. Een aparte categorie, hadden ze zeker niet. Voor Munger misschien zelfs de vraag wat ie met zoveel geld moest doen. Zijn vermogen wordt geschat op $ 2,6 miljard. Hoewel, hij deed veel aan filantropie.
Een positieve mindset hadden ze vast ook. Dat helpt. Gevoelens van dankbaarheid en voldoening koesteren. Dat eerste? Dat weet ik niet.
Ze zaten vast ook in het hoogste segment van de piramide van Maslow. Naarmate je daarin stijgt, wordt je tevredener en gelukkiger en leef je waarschijnlijk langer.

Mentale stimulatie cruciaal
Mentale stimulatie, een heel belangrijke voorwaarde voor leuk langer leven. Hadden M&K voldoende. Belegginkje hier, adviesje daar. Die verveelden zich niet tijdens hun laatste rit. Neem ik aan. Kunnen u en ik ook: een nieuwe taal leren, columns schrijven enzovoorts.
En tenslotte, veel sociaal contact. Met vrienden, familie en relaties. Hadden ze vast in overvloed.
Waar je niets aan kan doen is je genetische aanleg. Die heeft echter minder invloed dan de overige factoren.

En, hoe is ’t met u?
Ga eens bij uzelf na of de factoren, die (vermoedelijk) een rol hebben gespeeld in het leven van Munger en Kissinger ook bij u spelen. Zoals: gezond leven, stoïcijnse instelling, weinig (geld)zorgen, weinig stress, veel sociale contacten en vooral voortdurende mentale stimulatie.
Zo niet, probeer daar dan wat aan te doen. Voor een leuker leven.

Edwin Kisman
Wat vond u van deze column?

Lees ook
Nienke Beintema, achtergrond, “Als oudere een nieuwe taal leren is zéér goed mogelijk” NRC 29 november 2023
Blog, “Hoe oud is een kat in mensenjaren”
André Aleman, boek, “Het Seniorenbrein”, 19e druk 2019
Edwin Kisman, column:“Ritualiseer de regelmatige klussen waar je tegenop ziet”, Invalshoek 6 september 2023