Klimaatcrisis: De slimste overleeft

Gepubliceerd op

De mens past zich aan, aan de wereld die hij zelf verziekt heeft. Legt zich neer bij de ‘status quo’. Darwin is aan zet.

Begin van de week werd door Nederland de Climate Adaptation Summit (CAS) 2021 gefaciliteerd. Een reeks online evenementen die over de hele wereld gestreamd werden. Bedoeld om te inspireren en om oplossingen te tonen voor het klimaatprobleem. Wereldleiders op een scherm aan het woord.

Charles Darwin

Aanpassing
‘Adaptation’, dat wil zeggen aanpassing aan de veranderende klimaatomstandigheden. Droogte, hitte, stormen, overstromingen en bosbranden. De tering naar de nering zetten. Is de strijd opgegeven? Niet oorzaken van de crisis wegnemen zoals de overbevolking en de uitputting van de grondstoffen, maar accepteren? Meegeven als een judoka? Om op het geschikte moment toe te slaan? Als dat zou kunnen.

Darwin
De vraag is niet welke mens, maar welke mensheid zal overleven. Dat zal die zijn die het beste is aangepast aan de veranderde aarde. The Fittest. Lukt dat niet dan is het einde verhaal. De heerschappij wordt overgenomen door octopussen, zoals ik eerder schetste.

Korte termijn denken
Wat staat in de weg? Gedrag, mindset. Een gedragsverandering die de klimaat- en grondstoffenproblemen moet oplossen is moeilijk voor elkaar te krijgen. Dat is niet vreemd. Ondanks het feit dat de meeste mensen deugen, zoals Rutger Bregman beweert, lukt het niet de massa tot anders handelen te krijgen. Op wat langere termijn denken dan de neus lang is lukt nog steeds niet. ‘Adaptation’ is ook korte termijn denken.

Evolutionaire verklaring
Dat is niet vreemd. We zijn nog steeds voorzien van het brein van de jager-verzamelaar. Ook dat is niet vreemd, want pas 12.000 jaar geleden veranderde de leefwijze van de mens, van rondtrekkende jager naar gesettelde boer. Dat is volgens de evolutionair psycholoog Mark van Vugt, minder dan 1% van de de menselijke geschiedenis. Zo snel verander je niet. Lees zijn boek “Lucy, Darwin & Lady Gaga”. We zitten dus nog steeds met het brein van die jager-verzamelaar. We denken nog steeds als onze voorouders. Korte termijn. Hoe overleef ik de dag van vandaag? Waar haal ik m’n eten? Wat beweegt daar in die struiken? Wordt ik straks niet opgegeten? Het ruikt hier naar de dood. Vluchten, wegwezen. Snel. Snel.

Ver van m’n bed
De gevolgen van een klimaatcrisis zijn te ver van ons bed. Beelden van smeltende ijskappen slaan niet aan, muren van sneeuw die in zee plonzen evenmin. Een vulkaaneruptie met grijze wolken tot 6 km hoogte, Jogyakarta zondag? Zielig voor die mensen daar. Gedragsverandering. Een onbegonnen taak. Zelfs als het gevaar vlakbij komt. Corona. Persconferenties met Irma Sluis. Leuk vermaak. Een knaller met 8 miljoen kijkers. Top. Maar lockdown, avondklok, anderhalve meter afstand. Ho maar. De Britse variant van covid-19 die het menselijk afweersysteem weet te ontlopen. Nog een voorbeeld van Darwins ‘Survival of the Fittest’. Een nieuw gevaar. Niet gevaarlijk genoeg?

Met de neus op het gevaar
De hedendaagse mens komt pas in beweging als het water op de tweede verdieping bij hem binnenkomt, als de modderstroom bij hem voor het huis langskomt, als de as van de vulkaan zijn tuin grijs bedekt, als de rode gloed van een snel naderende komeet de hemel kleurt. Handen op de oren, en wachten op de klap. Wat werkt? Confronteer de mens direct met het gevaar. Letterlijk de neus op de feiten drukken. De complotdenker geen kans op ontsnapping geven. Essentiële reizen naar rampgebieden organiseren. Huizenruil naar een huis dat onder water staat, letterlijk.

Preventie vóór adapatie
Als dan de mensheid toch tot inkeer komt en tot aanpak van het kernprobleem overgaat dan zou je daarin drie niveaus kunnen onderscheiden. Een triage.

Macro
Globale gecentraliseerde aanpak. Preventie in plaats van cureren aan symptomen. Niet zwerfvuil in de oceanen opruimen maar voorkomen dat het daar komt. Een politiek probleem

Meso
Technologische oplossingen. Streven naar het ultieme doel, het perpetuum mobile, dat werkt zonder influx van energie. Alternatieve energiebronnen (fusiereactor, met waterstof als transportabele energieaccu). Het rendement van recycling verhogen tot 100%. Regionale aanpak.

Micro
Individuele aanpak. Regionaal aangestuurd. Gedragsverandering. Consumentisme vaarwel. Minder gebruiken, langer gebruiken, afval voorkomen.

Wat komt er uiteindelijk uit CAS 2021?
Goedbedoelde intenties? Vrijgemaakt geld dat niet besteed wordt. Een lappendeken van maatregelen, die niet voldoen aan Kritische Succes Factoren. De belangrijkste: een centrale regie door een globaal leiderschap. Een vergeefse poging die verzandt in nationalisme? Lang leve de overlever. De ‘ fittest’: de octopus, die het stokje overneemt van de dinosaurus ‘homo sapiens’, de verstandige mens.

Edwin Kisman

 

 

Aanbevolen leeslijst, eerder gepubliceerde blogs

Over historische extincties en de ‘ man-made extinction’ in het antropoceen
Apocalypse Magazine. Een eigentijds klimaatblad
27 sep 2019

Over de existentiële risico’s en de overlever, de octopus
Apocalypse Magazine wordt Apocalyps Nu!
4 okt 2019

Over de Kritische Succes Factoren voor een redding
Apocalypse 3. Als lemmingen naar de afgrond
17 okt 2019

Over het pendelen tussen corona en stikstof
Journal of Apocalypse Science (JAS). Corona en Stikstof onder één dak
3 juli 2020

Journal of Apocalypse Science (JAS) Corona en Stikstof onder één dak

Gepubliceerd op

Een school vissen, zwenkend als een zilveren wolk. Plotseling van richting veranderend. Metaforisch. Zoals de aandacht van de media. Zwenkend van de klimaatcrisis met z’n voorstanders en sceptici, naar een pandemie met een verstijfde wereldbevolking, en dan weer naar een globaal verzet tegen het racisme van toen en van nu.

Beperkte aandacht
Onze aandacht is beperkt. Wat buiten de lichtbundel valt, verdwijnt in het duister. “Klimaatcrisis wat was dat ook weer?” Als de ‘lockdown’ intelligent ‘unlocked’ is en ook de antivaxxers overstag zijn gegaan is ‘t: “Corona, wat was dat ook weer?” Oorlogsherinneringen.

1,5 meter: de kracht van herhaling

Gepubliceerd op

Afstand 1,5 meterPandemie.
Een mogelijke aanslag in de antropogene periode. Na de ‘Krijt- en Paleogeen-exctintie‘ zo’n 66 miljoen jaar geleden nu de ‘Krijt- en Man-made extinctie‘. Naast klimaatversjachering nu de covid-19 pandemie. Beide wereldwijd. Apocalypse. In ‘hindsight’ kan je vaststellen dat zij al enkele malen voorspeld is. Door Bill Gates bijvoorbeeld, in een TED talk ,vijf jaar geleden.

Angstmanagement
Hoe beperk je de schade? Door angst te bespelen om maatregelen voor te bereiden en door herhaling.
Angst opwekken voor de dodelijke, zich exponentieel verspreidende, onzichtbare sluipmoordenaar. Vervolgens door voor de hand liggende disciplinaire maatregelen af te kondigen en die voortdurend te herhalen. De kans op overdracht te beperken (1,5 meter) en eenmaal geland het gespuis weg te wassen, vooral van de handen.

Herhalen
Herhalen, herhalen. Voortdurend de opdracht herhalen, dagelijks, ondersteund door indringende beelden vanuit ziekenhuizen, besmettings- en sterftestatistieken. Oorlogs retoriek. Herhalen, RIVM galore. Een breinpositie creëren voor de magische afstand van anderhalve meter.

Oorlogsretoriek
Wat is oorlog? Dat weten alleen de kwetsbare oudjes, de veteranen van (vredes)missies en de bewoners in azc’s die een 21ste eeuwse oorlog zijn ontvlucht. Voor de anderen is het boekenwijsheid.
OorlogWat is oorlog? Lees Sylvia Wittemans column ‘Darmen’ (Volkskrant 18 april) waarin zij citeert uit Erich Maria Remarques boek ’Im westen nichts neues’: “.. een ander loopt naar de verbandposten, over zijn handen, die hij voor z’n buik houdt, puilen de darmen..”. Of de toespraak van Arnon Grunberg op 4 mei over de man die weigert kerosine te gooien in een kuil met vrouwen en kinderen en daarna zelf in de vlammenzee wordt gegooid. Dat is oorlog.
Of het dagboek van mijn zuster, 17 september 1944, Manado. “Het was een oorverdovend lawaai van vliegtuigen in duikvlucht en vallende bommen en het afweergeschut. De schuilkelder schudde enorm heen en weer. Edwin en ik hadden wadjans op ons hoofd. Erbovenop een kussen en mijn moeder met haar beide armen eroverheen, als een kloek. Het was alles heel angstig, de bedienden almaar biddend”. Manado platgebombardeerd vanaf de nabijgelegen Amerikaanse basis, Morotai. Dat is oorlog.

Ontspannen
Wat te doen als de boog te lang gespannen blijkt te zijn? Als de kracht van de herhaling begint te tanen? Als blijkt dat het gevaar van het virus voor de mens ernstig is maar minder groot dan voor de bedrijvigheid. Disruptie. Ontregelde globale logistiek. Een honger-pandemie “van bijbelse proporties”. Honderd miljoen mensen vallen om. Wat te doen? Ontspannen, ontspannen. Beter te vroeg, dan later spijt.
Wat als er een tweede golf aankomt? Dan gaan we in de periodieke onthoudings modus. Zoals ik in mijn vorige blog schreef. En weer herhalen, herhalen. Lockdown, lockup.

Dienstplicht
Want de discipline van de burger blijkt minder groot dan gehoopt. Misschien kan in de aanloop naar komende golven de algemene dienstplicht weer worden ingevoerd, voor jongens èn voor meisjes. In dienst leer je discipline. Sta je meteen klaar voor de volgende oorlog.

Handen wassenJe hoofd gebruiken
Je komt al een heel eind met niet het hart laten spreken (angst) maar het hoofd (ratio). Afstand en reinheid. Consequent. Maar ja, die discipline opbrengen. We zijn geen robots, we willen af en toe knuffelen, een hand geven. Huidhonger.

Herhalen
Herhalen, het werkt. We kennen het uit de reclame. We kennen het uit de sterke toespraken van Barack Obama. “Yes we can”. Geïnspireerd door Martin Luther King. “I had a dream”.
Inprenting. Inweken, weerstand breken, voortraject, dan herhalen. Angst management. Elke avond de RIVM statistiek op TV. IC bezetting, aantal opnames, aantal doden. Updates van dezelfde content. Herhaling. Inprenting. Angst als middel tot inprenting. Gedragsverandering.

Breinpositie
Persconferenties. Rutte , de Jong en van Dissel. Herhaling. Breinpositie gecreërd voor een 1,5 m samenleving. Herhaal ik mezelf nou? Ook het leerproces is een kwestie van herhalen, instampen. Dobelli beveelt het aan: minder boeken lezen, maar elk boek één of tweemaal, vlak achter elkaar. Trainen is herhalen. Muziek instuderen is herhalen. Goed waarnemen is herhalen. Leonardo da Vinci was er goed in. Constant waarnemen, de beweging van een vogelvleugel.

LockupDe moraal van dit verhaal? Als je wilt dat je boodschap overkomt. Herhaal die, herhaal, herhaal. En kom tijdig met een nieuwe boodschap. Lockup, lockup, lockup.

Edwin Kisman

 

 

 

Luister naar de volgende speeches…

Bill Gates, TED Talk ‘ The Next Outbreak..’ maart 2015

Barack Obama: ‘Yes We Can’ 9 jan 2008

…en lees ook de volgende blogs

Senangity daalt tijdens de ‘lockdown’  29 apr 2020

Huisarrest: buffelen of lummelen. Hard werken of niksen?  22 apr 2020

De Pandemie: een ‘man-made extinction’? 9 apr 2020

Op nieuwsdieet, mijd het nieuws    23 jan 2020

Weerstand tegen verandering. Wat doe je er tegen?  5 nov 2019

Apocalypse Magazine. Een eigentijds klimaatblad  27 sep 2029