voorheen vakblad
Het lezen van een tijdschrift is als een reis door een archipel. De lezer vaart met een boot van eiland naar eiland. Langs blonde stranden, langs vulkanische eilanden met zwart zand, mangrovebossen aan zee, kristalhelder water, gekleurde vissen, riffen met kolkende branding. Gaat aan land als het klikt. Een archipel? De Gordel van Smaragd, de Indische Archipel met z’n 23.288 eilanden. Ik had er bijna een gekocht.
Kunnen duizend woorden door één beeld weergegeven worden? Met andere woorden kunnen drie pagina’s van Thomas Rosenbooms roman ‘ De Nieuwe Man’ in één beeld worden samengevat en, anderzijds, kan de infografiek over de beëindiging van de vliegtuigkaping in Entebbe (1975, zie hierna) vervangen worden door een beschrijving van 1000 woorden?
Wim Boevink schreef onlangs in zijn column (Trouw 2 januari). “ Een beeld kan zo afleiden van de tekst. Een foto kan nooit duizend woorden vervangen. Nooit ”
Boevink heeft gelijk met zijn twee beweringen: afleiden en vervangen.
Als hij ter staving van de eerste een transcriptie aanhaalt van een televisie interview van Frits Barend met de schrijver Willem Brakman is het duidelijk dat wat Brakman vertelt, moeilijk door een schilder of fotograaf in één beeld vast te leggen is, al zijn het zelfs niet méér dan 190 woorden.
Bij een bezoek aan een Amerikaanse krant zei een redakteur me eens: “Weet je wie hier eigenlijk het meest zou moeten verdienen? De schrijver van de bijschriften bij foto’s. Dat zijn de best gelezen teksten van de krant”.
In dat laatste had hij in ieder geval gelijk. Bijschriften zijn teksten die altijd gelezen worden.
Dat wordt ook onderstreept door wat Annieke Kranenberg, ombudsvrouw van de Volkskrant op 27 september 2014 schreef over foute fotobijschriften en onjuiste aannames: “Het is veel lezers een doorn in het oog: fouten in fotobijschriften. Ze komen relatief vaak voor en er wordt veel, heel veel over geklaagd. Ik schat dat een kwart van de rubriek ‘Aanvullingen & Verbeteringen’ erdoor wordt ontsierd.’