Green deal: laten we weer gaan liften!

Gepubliceerd op

Vroeger was liften nog heel gewoon. Het was normaal en veilig. Nu is het niet meer vanzelfsprekend en misschien daardoor zelfs niet veilig.
Vroeger had niet iedereen een auto. Nu wel, een gezin zelfs een stuk of twee of drie. In mijn column “‘Tempo Doeloe’, terugverlangen naar de jaren vijftig of niet?” ontbrak in de rijtjes over vroeger het “liften”.

Liften is verleiden
Liften. Aan de kant van de weg staan. Soms met een man/vrouw of zes. De duim opgestoken, meebewegend in de richting van de aanstormende auto. Vriendelijk, verleidelijk lachend. Soms een breed armgebaar. Een verleidelijk been vooruitgestoken. Grensoverschrijdend? Onderlinge concurrentie. Een auto die stopt, rennen. Soms lang wachten op een nieuwe kans.

Tempo Doeloe
Oude tijden, vergane glorie. Vijftiger jaren, gericht op de opbouw. Schaarste, ook aan auto’s en motorfietsen. Liften dus. “Naar Haarlem? Kom, stap maar in”. Toen was liften nog heel gewoon. Avontuur, kijken waar je komt. Geen zekerheden. Kreeg je tijdens het rijden sociale contacten in de schoot geworpen. Eenzaamheid? Wat is dat?

Tempo Baru
Nieuwe tijden (Tempo Baru). De kans dat we terugkeren naar de oude tijden is niet denkbeeldig. Dat we de overdaad inruilen voor soberheid. Immers klimaatcrisis.. De komende jaren al boven de 1,5 C temperatuurstijging zitten, binnen vijf jaar een record warme zomer. Binnen 10 jaar Parijs halen. Met de trein, want minder uitstoot.

Auto’s afschaffen
Dus, auto’s gesubsidieerd afschaffen. Een afgescheiden afdeling van de RDW koopt auto’s in. Om binnen tien jaar het Nederlandse wagenpark met 50% te reduceren. Bovendien de resterende autobezitters € 0,10 per kilometer per lifter te vergoeden. Fraudevrij, dankzij AI. Het ict systeem van de overheid is eindelijk op orde en in staat de vergoedingen ‘remote sensing’ en ‘real time’ te berekenen en na afloop meteen te betalen. Niks maanden wachten. Zo, dat ruimt op.

Andere liften
Over liften gesproken: wordt de trap nemen in plaats van de lift ook het nieuwe normaal? In het kader van de oplopende zorgkosten en de vergrijzing. Dat is immers gezonder. En het geld voor de inkoop van auto’s moet toch ergens vandaan komen? Dus ja, neem voortaan de trap.

Stappen terug?
Terug naar oude tijden. Regressie. Het zit er wel in, maar of we nou met z’n allen weer gaan liften? Dat is de vraag. Misschien hebben slimme daadkrachtige geesten (politici?) andere oplossingen voor de klimaatcrisis. Maar het was wel leuk. En avontuurlijk.

Edwin Kisman
Wat vond u van deze column?



Zie ook columns over goede oude tijd, nostalgie

Terug naar een verloren paradijs – 4 mei 2022
Een reis, terug in de tijd, terug naar een verloren paradijs. Terug bijvoorbeeld naar de onpreutse jaren zeventig. De turbulente tijden van toen, bloemenpracht en bloemenkracht, ‘Flower power’. Saskia Hollemannaakt op een PSP poster, Phil Bloom idem op de tv. Nederland geschokt!

‘Tempo doeloe’ – terugverlangen naar de jaren vijftig of niet? 17 dec 2022
Hoe waren de jaren vijftig? Roept denken daaraan voor sommigen nostalgische gevoelens op?
Ik heb een aantal vertegenwoordigers van de Stille Generatie (< 1945) gevraagd naar hun herinneringen. Verlangen zij terug naar die tijd?

‘Tempo doeloe’, terugverlangen naar de jaren vijftig of niet?

Gepubliceerd op

Hoe waren de jaren vijftig? Roept denken daaraan voor sommigen nostalgische gevoelens op?
Ik heb een aantal vertegenwoordigers van de Stille Generatie (< 1945) gevraagd naar hun herinneringen. Verlangen zij terug naar die tijd?
Nederland was toen bezig met de wederopbouw, met steun van Marshall fondsen. Goederen waren schaars, maar de geestdrift was groot. Schouders eronder, niet lullen maar poetsen.

Herinneringen van de ‘Stille Generatie’
De herinneringen die ik kreeg geven een beeld van die tijd. Ik heb een selectie daarvan hieronder opgesomd, in willekeurige volgorde.

* Wij schreven met een kroontjespen en er was een inktpot in de schoolbank
* Dick Bos boekjes lezen gedurende de lesuren die je niet boeiden
* Op de tram springen
* Je handen warm slaan, door je armen om en om op je zij te slaan
* Je adem bevroren op je deken zien
* IJsbloemen op de ruiten

1952:De groentenboer tot aan de voordeur

* De groentenboer en de kolenboer aan huis
* Een kolenkit naast de enige haard in het huis
* De melkboer en bakker ook aan huis
* De schillenboer die de schillen ophaalt
* Strenge winters, op Friese doorlopers
* Een telefoon aan een snoer, met een kiesschijf
* Een eigengemaakte radio, een kristalontvanger
* Een pick-up met 78 toerenplaten
* De Vespa en Lambretta scooter
* Briefpost. Zeepost na weken op de bestemming
* Telegrammen. Doodsberichten in één regel.
* Het loonzakje
* Er waren nog badhuizen, men kon daar een keer in de week ‘n bad nemen. 
* Staven ijs halen voor het houten koelkastje, gewikkeld in paardendekens 

1953:De ultieme vrijheid in de 2CV

* Aan de radio gekluisterd zitten, luisteren naar AFN, Amerikaanse Jazz.
* Dixieland (Dutch Swing College Band), Miles Davis, etc.
* Op de radio de bonte, bonte, bonte dinsdagavondtrein !
* Monus, de man op de maan (hoorspel)
* Godfried Bomans en anderen zondagavond op de radio
* Fiets met blokken op de trappers
* Bij feestjes sigaretten in een glas op tafel
* Hooien met paard en wagen en hooivorken
* Autonummers opschrijven
* Jarretels, plusfours en maandverband wassen
* Het touwtje uit de brievenbus
* De PC Hooftstraat om je gewone boodschappen te doen (slager, bakker, enz.)

En, typerend voor de Stille Generatie:
“Een mooie tijd. Geweldige arbeidsethos. We wisten niet beter, konden en wilden niet beter. 48-urige werkweek. Twee weken vakantie. Na school en opleiding meteen aan het werk.”

Een mooie tijd. Geweldige arbeidsethos

Was de tijd van toen echt een mooie tijd?
Een mooie tijd? Wat zeg ik, het was een “mieterse” tijd. Maar hoe is die tijd vergeleken met nu?
Een antwoord op deze vraag is niet zomaar en ook niet eenduidig te geven. Je kan ‘t proberen door de volgende alternatieven tegen elkaar af te wegen. Probeer aan de hand daarvan te zien in welke tijd je zou willen leven.
Ben je tevreden met het ‘nu’ of zou je naar de vijftigerjaren terug willen? Dat kan natuurlijk niet, maar je zou wel sommige zaken terug kunnen halen. Al vergt dat wel wat verandering van ons gedrag, en daar zijn we niet erg goed in.

Voor welk alternatief ga je: terug naar ‘tempo doeloe‘ of niet?
Bekijk de volgende vragenlijst. Waar kies je voor? Voor het vroegere of voor het nieuwe:
* Een ontspannen leven of meer stress en burnouts?
* Meer kou in huis of vloerverwarming?
* Meer vrije tijd of meer ‘social media’ tijd?
* Meer fietsen of meer vliegen?
* Een vakantie op de Veluwe of een wereldreis?

1955:Zwarte Piet in een resto aan het Kleine-Gartmanplantsoen in Amsterdam

* Een Zwarte Piet of een Roetveeg Piet
* Zeilen op het IJsselmeer of een cruise naar Zuid Afrika?
* Een dagje naar Artis of een safari op de Serengeti?
* De groentenboer aan de deur of online bestelde en bezorgde boodschappen?
* Zelf je maaltje koken of een confectiemaal door Thuisbezorgd laten brengen?
* Kodak kiekjes of deepfakes?
* In de stad winkelen of online bestellen?
* Echt nieuws of nepnieuws?
* Echte vrienden of Insta volgers?

2019:Ubud Bali,conversatie in het ‘nu

* Een ‘face2face’ gesprek of online ‘chatten’?
* Je geliefde tegen het lijf lopen of op Tinder voorselecteren?
* Ter plekke jullie rekening delen of naderhand Tikkies sturen?
* 16 delen Winkler Prins encyclopedie of Wikipedia en Google?

Er zijn vast nog meer verschillen te bedenken, maar wat zeg je op basis van je bovenstaande keuzes:
(a) ik zou graag terug willen naar de vijftiger jaren,
(b) ik vind het ‘nu’ prima,
(c) ik zou graag sommige zaken uit de vijftiger jaren in het ‘nu’ willen zien.
Als dat laatste het geval is: probeer daar dan wat aan te doen!

Face2face, toch wel gezellig, ja? Proost!

Bijvoorbeeld, met een wijntje praten met echte vrienden, op een mooie zomeravond.
Succes met je ‘resetting‘.


Edwin Kisman
Wat vond u van deze column?

10

Lees ook deze column
Nostalgie: terug naar een verloren Paradijs” 4 mei 2022