Word gelukkig, omarm de imperfectie

De wereld wordt geregeerd door perfectie. Het stokpaardje van perfectionisten. Persoonlijkheid speelt daarin een rol, maar minstens zo belangrijk zijn de uitdagingen van het consumentisme, de technologische ontwikkelingen, de prestatiegerichtheid van de maatschappij en het competitieve van de sport. En wat te denken van de spiegel van volmaaktheid die sociale media ons voorhouden?

Waarom perfectie?
Soms is perfectie gewenst, misschien zelfs noodzakelijk, in parades bijvoorbeeld. Maar in de meeste de gevallen is dat niet zo. Voor veel mensen is (opgelegd) perfectionisme een bron van stress.

Perfectionisme op de buis
Een voorbeeld uit de praktijk. Matthijs van Nieuwkerk heeft van “De Wereld Draait Door” een ‘burn-out’ fabriek gemaakt. Wist ie niet. Maar toch. En waarom. Meneer houdt niet van zevens, alleen maar van negens. Een perfectionist. En waarom? Het publiek houdt van negens, dus daarom. Als er negens zijn, dan is er een groot publiek. Groot geld. Voor BNNVara en voor meneer. Die kans laat je niet lopen. Dus negens en een ‘burn-out’ fabriek. Je kunt ‘t meneer niet aanrekenen, hij had het niet in de gaten. Zegt hij. In een interview in de NRC van 1 september. Tijdens die introspectie noemt hij zichzelf een lul. Had ie eerder moeten bedenken.

Meer is beter
De afbeelding van de grafisch ontwerper Max Kisman, gaat om toenadering en verbintenis. Een perfecte weergave. Het stikwerk was lastig. Het resultaat, een authentieke verbintenis tussen perfect en imperfect.
Maar de doorsnee consument denkt “Perfect, en meer is beter”. En de producent die geld ruikt haakt daar op in. De consument kijkt begerig naar een hamburger met vier lagen, hoewel hij ‘m niet kan behappen. Hij kijkt verlangend naar een apparaat met tien knoppen, waarvan hij achteraf maar drie gebruikt.
Hij blijft steeds méér willen. Iets nieuws, iets beters, iets groter, iets zwaarder of juist iets lichter, iets inklapbaars of nee toch maar niet, wel iets goudkleurigs. Kortom iets méér en beter dan ’t was. Iets perfecter. Wordt ie er ook gelukkiger van?

Maakt perfectionisme gelukkig?
Richard Carlson merkt op in zijn boek ‘Don’t sweat the small stuff.. and it’s all small stuff‘ in het hoofdstuk ‘Make Peace with Imperfection‘:
“I’ve yet to meet an absolute perfectionist whose life was filled with inner peace. The need for perfection and the desire for inner tranquility conflict with each other. Whenever we are attached to having something a certain way, better than it already is, we are, almost by definition, engaged in a losing battle. Rather than being content and grateful for what we have, we are focused on what’s wrong with something and our need to fix it”.

Snellere beslissen
Perfectionisme kan ook het nemen van beslissingen in de weg staan. Duidelijk verschillen daarin de satisficers en de maximizers. Twee verschillende menstypes. De eerste neemt genoegen met een vooraf ingestelde norm waaraan een beslissing moet voldoen, de tweede gaat tot het gaatje. Een verschil als tussen imperfectie en perfectie. De Wallstreet Journal van 6 october 2014 schrijft daar een stuk over en kopt “’Maximizers’ Check All Options, ‘Satisficers’ Make the Best Decision Quickly: Guess Who’s Happier”.

Van negens naar zevens
Het inruilen van perfectie voor imperfectie kan bovendien leiden tot een persoonlijke groei. Schrijft Brené Brown in haar boek ‘The gifts of imperfection’
Ik heb in de loop van mijn leven mijn perfectionisme gedimd. Heb imperfectie omarmd. Ben veranderd van een tien in een zeven. Weinig verloren, veel gewonnen. Dankzij voortschrijdend inzicht.
Welk inzicht? Onder andere het feit dat bij de gang van goed naar perfect sprake is van afnemende meeropbrengst. De kosten om perfectie te bereiken overtreffen de baten. Goed is goed genoeg. Sterker nog ‘more is less’. Geeft meer rust, scheelt veel energie.
Ook in de maatschappij vinden kantelingen plaats. Denk aan de ‘Quiet Quitters’ en aan de Chinese jongeren die geen zin meer hebben om deel te nemen aan de ‘rat race’. Tot ongenoegen van Xi Jinping en zijn apparaat. Dat zal immers ten koste gaan van de groei van de economie.

Minder perfectie, meer geluk
De conclusies zijn: dim dat streven naar perfectie, omarm de imperfectie. Bedenk dat ‘more‘ niet ‘better‘ is, maar ‘less’ wel ‘more‘. Onderdruk die impuls om dat nieuwe paar schoenen te kopen, die wens om de nieuwe iPhone 15 (die deze week onthuld is) te bestellen, of nu al vier vakantiereizen voor 2024 te boeken.
Geef ‘Goed is goed genoeg‘ een plaats in je mentale gereedschapskist.
Edwin Kisman

Wat vond u van deze column?

Lees ook de column over Quiet quitters

Het stille protest van ontevredenen 8 maart 2023