Stel, je “project” levert niet op wat je ervan verwacht had. Toch ga je er mee door. Wat is het dat je tegenhoudt om een nieuwe start te maken? Wat beter zou zijn. Opnieuw en anders beginnen. In plaats van aan een dood paard te blijven trekken.
Het “project“
Dat “project” kan van alles zijn. Een fabriek, een cursus die je geeft, een opleiding die je volgt, een baan, een relatie, de Staatsloterij. Wat houdt je tegen? Is dat wat je tot nu toe in je “project” hebt geïnvesteerd? Naarmate je dat langer hebt gedaan is de investering groter. Die investering kan zijn: geld, energie, aandacht, moeite.
Je vindt het zonde om geen rekening te houden met die investering, jammer om een nieuwe weg in te slaan. Waardoor je verder gaat op een doodlopende weg. En je blijft trekken aan het dode paard.
Sunk Cost Fallacy
Je valt in “de Valkuil van de Verzonken Kosten”, de ‘Sunk Cost Fallacy’. Een concept van Daniel Kahneman en Amos Tversky.
Daarom, zet die investeringen uit je hoofd, die verzonken kosten. Je krijgt ze toch niet vergoed.
Verliesschaamte
Vanwaar dat vastklampen aan kosten die zijn geweest? Ten eerste vanwege een afkeer van verlies (‘loss aversion’), verliesschaamte. Een verlies van € 100 wordt sterker ervaren dan een winst van € 100. Die verzonken kosten kunnen je ook eraan herinneren dat je in het verleden foute beslissingen hebt genomen, dat je gefaald hebt. Gezichtsverlies. Je wilt dat vermijden, je blijft trekken aan het dode paard.
‘t Blijft zoals het is
Dan is er nog het “status quo effect”. Je geeft er de voorkeur aan de zaken te laten zoals ze zijn. Omdat je gelooft dat een verandering vaak ingewikkeld, duur, onveilig of riskant is. Komt mij bekend voor. Een soort luiheid. Ook hierdoor blijf je trekken aan het dode paard.
Een paar voorbeelden
Een kapotte wasmachine
Wasmachine kapot, 20 jaar oud, al eens reparatiekosten gehad. Nieuwe aanschaffen of weer laten repareren? Beter in onze circulaire maatschappij! Toch verzonken kosten genegeerd. Nieuwe aangeschaft, met een vooruitzicht op: weer lange rimpelloze gebruiksduur en lagere energie- en waterkosten (klimaatvriendelijk). Voorlopig geen reparatiekosten. Nieuwe start.
Een irritante film
Naar de bioscoop. Kaartje gekocht. Na 10 minuten duidelijk dat het niet jouw film is. Je verveelt je, ergert je zelfs. Toch blijf je zitten tot het eind. Zonde toch van het kaartje? Nee, je had lekker op een terrasje kunnen zitten, genietend van de zon. Met een espresso of een biertje. ‘Sunk cost fallacy’.
De slepende rechtszaak
Eindeloos doorgaan met een rechtszaak, omdat je al zoveel hebt besteed aan advocaatkosten. Hopend op je recht. In plaats van bijtijds een schikking treffen. De uitkomst is immers niet zeker. Dood paard.
Het leukste reisje
Een weekje naar Rome. Geboekt bij een reisbureau. Kosten € 2.000, niet terug te vorderen in geval van annulering. Daarna een reisje naar Parijs geboekt. Betere hotels, dichterbij. Geboekt bij een ander reisbureau. Kosten € 1.000, ook niet terug te vorderen. Een maand later kom je er achter dat beide reizen op dezelfde data geboekt zijn. Helaas. Wat doe je? Je kiest voor Rome, want dan is je verlies het kleinst. Mis. Je hebt € 3.000 betaald, het totaal van je verzonken kosten. Kies dan maar voor het geriefelijker Parijs.
De eindeloze loterij
Je laat al jaren deelname aan de Staatsloterij automatisch afschrijven. € 25 per maand in de hoop op die prijs van € 10.000 per maand, 30 jaar lang. Je doet al 10 jaar mee. Je hebt intussen € 3.000 geïnvesteerd. ‘Sunk costs’. Af en toe een lot gewonnen. Bij elkaar zo’n € 300. Je gaat rustig door. Eens zal het komen.’Sunk cost fallacy’.
Herken de gedachtegang
Wordt je bewust van de ‘Sunk Cost Fallacy’ die je in allerlei vormen in je leven kan tegenkomen. Die je voortdurend laat trekken aan een dood paard. Die je een frisse start belemmert.
Val niet in de valkuil van de verzonken kosten.
Edwin Kisman
Wat vond u van deze column?
