Ik liep op straat. Zag een man omkijken naar een fraaie dame. Toen gebeurde er wat. Pats. Ik zocht in m’n zakken naar een papiertje. Vond niks. O ja, toch wel. Een kassabon. Achterop was nog wat witruimte. In een andere zak vond ik een stukje potlood. Een stompje, maar nog bruikbaar. Ik noteerde wat ik zag. De plot voor een cartoon.
Onverwachtse flitsen
Ze komen onverwachts. Terwijl ik m’n tanden poets, de trap afloop, op straat loop, of gewoon in de supermarkt op zoek ben naar een pakje kokosmelk. Een gedachte. Een flits. Een situatie, een zin die zomaar binnenvalt, een oplossing voor een probleem waar je al dagen tegenaan hikt, of gewoon de gedachte dat je nog moet tanken.
Het hoofd is een rommelige zender die nooit zwijgt, en juist daarom zijn die momenten waarop iets helders, iets bruikbaars, zich aandient zo kostbaar.
Waardevolle invallen
Waarom is zo’n inval belangrijk? Omdat het vaak méér is dan zomaar een idee. Het kan een ‘eureka’ zijn. Een onverwacht antwoord op een vraag die diep vanbinnen al lang sluimerde. Het kan een praktische herinnering zijn, simpel en nuttig: “straks nog langs de apotheek.”
Maar het kan ook een vonk van creativiteit zijn. Een beeld dat de kern van een gedicht raakt, een zin die zich opdringt als titel van een column, of een melodie die je zomaar neuriet en die ineens meer lijkt dan toeval. En soms is het iets subtielers. Een gedachte die jou iets vertelt over jezelf, over je verlangens of zorgen. Een spiegel, gevangen in een enkele flits.
Fladderende vlinders
Het probleem is alleen: zulke gedachten zijn net vlinders. Ze landen op je schouder en fladderen dan weer weg. Voor je het weet ben je ze kwijt, opgelost in de hectiek van de dag. Noteren is daarom geen luxe maar noodzaak. Wie zijn eigen gedachten serieus neemt, moet een manier hebben om ze vast te leggen.
Papier en potlood bij de hand
Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Thuis is er altijd wel pen en papier in de buurt. Een notitieboek op tafel, een blocnote naast het bed. Toch zijn er ook daar momenten dat het moeilijk is. Onder de douche, bijvoorbeeld – hét domein van de creatieve inval. Je staat daar, ingezeept, ontspannen, en plotseling weet je hoe je die ene mail moet formuleren. Maar ja, handen nat, geen papier. Oplossingen? Sommige mensen schrijven op de beslagen spiegel, anderen zingen het idee hardop in de hoop dat het beklijft tot ze een handdoek hebben.
Inspreken kan ook
Onderweg zijn is een ander struikelblok. Je loopt, rijdt auto. Ineens komt die ingeving. Wie slim is, spreekt een spraakmemo in op de telefoon. Zelfs kort een trefwoord inspreken kan al genoeg zijn om later het hele spoor terug te vinden. Er bestaan ook apps, zoals “Dictaat”, die gesproken notities direct omzetten naar tekst. Handig voor wie geen zin heeft om terug te luisteren.
Droedelen inspireert
En dan zijn er nog de talloze andere plekken waar het je kan overkomen. Tijdens het sporten, wanneer je hersenen op de automatische piloot lijken te werken. Of in bed, vlak voor je in slaap valt. Of juist bij het wakker worden, wanneer de grens tussen droom en realiteit nog dun is. Op je werk, in gesprek, midden in een vergadering. Half luisterend droedelen. Juist wanneer je het niet verwacht, kan er een zin of idee oplichten dat je niet mag verliezen.
Overzichtelijk verzamelen
Er zijn veel middelen om vast te leggen. Van de ouderwetse ‘sticky note’ op de koelkast tot de moderne ‘smartwatch’ die je vertelt wat je straks niet mag vergeten. Van een mailtje aan jezelf tot een foto van iets dat je herinnert aan je gedachte. Er is geen excuus meer om niet iets vast te leggen. De kunst is alleen om één systeem te kiezen dat bij je past. Losse papiertjes raken zoek, talloze apps zorgen voor versnippering. Het mooiste is een reservoir. Een plek waar ál je ingevingen samenkomen. Een schrift, een digitale map, een notitie-app. Zodat al die flarden later een patroon vormen, een archief van jezelf.
Digitale notitieblokken
Voor de “digifiele” liefhebber zijn er tegenwoordig talloze goedkope, semi digitale schrijfplankjes te koop. Digitalisering gebeurt bij deze “plankjes” door een pen die het geschrevene of getekende via ‘bluetooth’ en een app kan overbrengen, bijvoorbeeld op een iPhone. Het is geen ‘tablet’ in de gebruikelijke zin. Je schrijft in deze notebooks op echt papier.
Er zijn ook geheel digitale notebooks. Die slaan aantekeningen en schetsen digitaal op. Kunnen die ook via wifi, gesynchroniseerd, delen met andere apparaten, zoals tablets, laptops en desktops.
Ik ben sinds kort in het bezit van zo’n digitale assistent, de “reMarkable Paper Pro Move”. Gebruik ‘m met name om invallen te noteren. Je kan er overigens ook e-books en pdf’s mee lezen, maar daar heb ik niet direct zo’n behoefte aan. Schrijft soepel, alsof je op papier schrijft. De in folders opgeslagen informatie is moeiteloos vindbaar. Belangrijk vind ik ook: aantekeningen kunnen makkelijk worden aangepast, ‘ge-updated’. Je kan gummen en tekstdelen schuiven.
Hij is klein (196×108 mm), past in je hand. Je neemt hem dus makkelijk mee. Is speciaal daarvoor ontworpen (‘move’). Een mooi en handzaam instrument.
Niet goedkoop maar kwaliteit kost geld. En je hebt een proeftijd van 100 dagen. Binnen die tijd weet je wel of je ‘m kan missen of niet.
De “reMarkable” maakt voor mij een einde aan mijn stapel moeilijk terugzoekbare losse papiertjes, met mijn “gevangen gedachten”. Ook de aantekeningen in mijn agenda zijn nu verleden tijd.
Snel vastleggen. Meteen
Waarom moet je gedachten zo snel mogelijk vastleggen? Simpel: omdat je brein je geen tweede kans gunt. Het kortetermijngeheugen is een notoire saboteur. Een idee dat nu glashelder lijkt, kan over vijf minuten volledig verdwenen zijn. Alsof het nooit bestaan heeft. Bovendien geeft het opschrijven rust. Je hoeft het niet eindeloos in je hoofd te herhalen om het te onthouden. Het staat veilig buiten je, waardoor je geest weer vrij is voor iets nieuws.
Een stuk eigenheid
Er is nog een diepere reden. Een gedachte is meer dan een praktische herinnering. Het is een stukje van jezelf. Iets dat uit jouw unieke mix van herinneringen, ervaringen en gevoelens is voortgekomen. Vastleggen betekent jezelf serieus nemen. Het is erkennen dat wat er in je opkomt de moeite waard is om te bewaren. Zeker als je ouder wordt, krijgt dat gewicht. De kans dat dingen wegglippen groeit, en juist dan is noteren een manier om je eigen geheugen te ondersteunen, om een spoor te trekken dat je later terug kunt volgen.
Juweeltje
En soms blijkt een kleine notitie, achteloos gemaakt, later van onschatbare waarde. Een krabbeltje dat ineens de kern raakt van iets groters. Een vonk die, eenmaal gevangen, een vuur kan aanwakkeren. Daarom is gedachten noteren geen hobby voor dromers, maar een levenskunst voor iedereen die zijn eigen binnenwereld respecteert.
Edwin Kisman
Wat vindt u van deze column?
Meer over de Paper Pro Move van reMarkable