Een andere afslag: ‘n zwart-wit inversie?

Een zwarte Sinterklaas, ’n Kick Out Witte Piet? Witveeg Pieten?
‘t Zou zo maar kunnen als de mensheid in het grijze verleden een andere afslag had genomen.
Want hoe is de wereld nu? Witte Sinterklaas. Tot voor kort een Zwarte Piet, met dikke rode lippen. Verwijzing naar de slaventijd. Kick Out Zwarte Piet (KOZP) heeft daar een draai aan gegeven. Roetveeg Piet.

Euraziatische suprematie
Kortom, de recente geschiedenis: een overheersing van de Euraziaten. Hoe is dat zo gekomen? En wat als de mensheid ooit een andere afslag had genomen?
Jared Diamond geeft daar, in zijn boek “Zwaarden, paarden en ziektekiemen” (‘Guns, Germs and Steel. The Fates of Human Societies’), een verklaring voor. Zijn hypothese.

Geografische en ecologische factoren
De overheersing van Euraziatische samenlevingen is niet het gevolg van een inherente superioriteit, maar eerder van geografische en ecologische factoren. De begunstiging van landbouw en de domesticatie van dieren.
Een vroege landbouw leidde tot voedseloverschotten, dat bevolkingsgroei stimuleerde. Grotere goed georganiseerde gemeenschappen ontstonden. Daarin een arbeidsverdeling. Die ontwikkeling van technologie faciliteerde, en een voortdurende accumulatie van kennis. Met als resultaat: staal, wapens en schepen Daarnaast ontwikkelde zich een ziektebestendigheid. Door contact met de gedomesticeerde dieren.

Expansiedrift
Euraziatische samenlevingen hadden sterke economische en politieke redenen om overzee te reizen en nieuwe gebieden te veroveren. Door de voordelen die zij hadden, konden Euraziaten een voorsprong opbouwen.

Afrika en Amerika bleven achter
Afrika en Amerika misten deze gunstige factoren. Hier waren het kleinschalige, op stammen gebaseerde gemeenschappen in plaats van grote, gecentraliseerde staten. Met een lokale gerichtheid. Gefragmenteerde politieke eenheden. Die niet konden concurreren met de georganiseerde, technologisch geavanceerde Euraziatische mogendheden.

Wat-als? Een diapositieve wereld.
Ja maar, wat als de mensheid een andere afslag had genomen? Als Afrika het “eureka moment” vèr voor dat van Eurazië had beleefd? Wèl de geografische en ecologische voordelen had gehad. Al in een vroeg stadium succesvolle grootschalige landbouw had ontwikkeld, dieren had gedomesticeerd. Als de rondtrekkende groepen jager-verzamelaars al in een snel tempo waren geklonterd tot grote, goed georganiseerde leefgemeenschappen. Als daaruit stabiele, centraal geleide staten waren ontstaan, terwijl Eurazië nog in een kleuterfase verkeerde.
Met andere woorden, als de evolutie in een beginstadium al een andere afslag had genomen. Hoe zou de wereld er nu dan uitzien?

Afrika, het centrum van de macht.
Dan zou Sinterklaas zwart zijn, op een kameel rijden en witveeg Pieten in zijn gevolg hebben. Het centrum van de macht zou in Afrika liggen.

Migranten uit Holland
Dan zouden Hollanders migreren naar Nigeria, via Spanje, Algiers, Mali en Niger. Of asiel aanvragen in Kinshasa, Congo. Waar een minister van asielzaken de lakens uitdeelt. Ene Masego Faber. Die haar ‘roots’ heeft in Denemarken. Masego compleet met een kapsel van wijd uitstaande ‘dreadlocks’. Die worstelt met het strengste asielbeleid ooit. Maar het zal haar lukken. Zij is immers het beleid! Ze was onlangs in het land van haar voorvaderen en nam op haar terugreis een paar mooie borden mee. Voor in haar voortuin.

Slavenhandel vanuit Vlissingen
Dan zou eeuwen geleden de slavenhandel vanuit Vlissingen en Middelburg hebben gefloreerd. Welig getierd hebben. Slaven gevangen of geronseld door gespecialiseerde eenheden van Oost Germaanse stammen. Mooie, sterke slaven. Blond haar, blauwe ogen. Waaronder sterke en gezonde fokslaven en aantrekkelijke, vruchtbare vrouwen.

Plantages
Die slaven werden na aankomst in een van de vele havens aan de westkust van Afrika, doorgestuurd naar de binnenlanden. Lange, zware mars. Veel uitval, maar daar was rekening mee gehouden. Tenslotte te werk gesteld in een van de vele plantages van vermogende eigenaren. In Congo, Kameroen en Nigeria.

Keti koti
Dan zou eeuwen later ‘keti koti’ worden gevierd. De president van de Democratische Republiek Congo, mr. Felix Tshiseked zou zijn excuses aanbieden en een monument onthullen. En de hollander premier Dick Schoof zou dankbaar een krans leggen.

Ontwikkelingshulp
Er is vaak voor gepleit om meer ontwikkelingshulp aan Europa, met name Holland, te geven. Om zo het asielprobleem bij de bron aan te pakken. Meer welvaart in Nederland zou betekenen, minder drang om te vertrekken. Geen gelazer bij AZC’s in Kinshasa (Leopoldstad, Congo). Maar daar is het nog niet van gekomen. Het weer zat tegen.

Een inverse incident
Dan had ook niet Francisco Pizarro op 16 november 1532 de Incakeizer Atahuallpa in Cajamarca gevangen genomen en gegijzeld, maar had Atahuallpa koning Karel I van Spanje in Madrid ingerekend. En, na het verkrijgen van een enorm vermogen aan goud, alsnog geëxecuteerd. Zoals Pizarro dat deed. De boef.

Nog meer “wat als”?
Dit zijn maar enkele voorbeelden van wat gebeurd zou zijn als de mensheid ooit een andere afslag had genomen.
U zult vast nog meer “wat als?” voorbeelden kunnen bedenken.
Laat maar weten. Ben benieuwd.

Edwin Kisman

Naschrift
Koert Lindijer schrijft in de NRC van 5 december 2024, bij wijze van samenvatting van zijn veertig jaar verslaggeving over Afrika, het volgende:
“Afrika heeft zich adembenemend snel ontwikkeld. Het opereert zelfverzekerd op het geopolitieke toneel en ontworstelt zich aan de veronderstelling dat het louter moet worden geholpen.”
Is er sprake van een inhaalslag? Hoewel, de regionale verschillen zijn nog erg groot.