Sommige bedrijven, die zich bewust zijn van hun negatieve imago “ecomago”, verzinnen allerlei listen om de aandacht van hun tekortkomingen af te leiden. Zich beter voor te doen dan ze zijn. Zich achter de bosjes te verstoppen of met een camouflagepak in het veld rond te lopen. Tot ze in het vizier van de verkenners komen. ‘Greenwashing’. Wolven in schaapskleding.
Greenwashing
Ik heb ChatGPT de vraag (een ‘prompt’) gesteld:” Schrijf een artikel over wat greenwashing is”. Het volgende kwam er uit:
“Greenwashing is een term die wordt gebruikt om bedrijven te beschrijven die proberen hun producten of diensten te verkopen door ze te presenteren als milieuvriendelijk of duurzaam, terwijl ze dat in werkelijkheid niet zijn. Het doel van greenwashing is om consumenten te misleiden en hen te overtuigen om meer te betalen voor deze producten of diensten, omdat ze denken dat ze bijdragen aan een beter milieu.
Greenwashing kan zich op verschillende manieren manifesteren. Sommige bedrijven gebruiken bijvoorbeeld onduidelijke of misleidende milieulabels op hun producten. Andere bedrijven claimen dat hun producten “natuurlijk” of “biologisch” zijn, terwijl ze in werkelijkheid niets van dien aard zijn. Sommige bedrijven zetten zich ook in voor milieuvriendelijke oorzaken, maar hun eigen productieproces of emissies blijven groot en schadelijk voor het milieu.
Greenwashing kan ook worden gebruikt in reclamecampagnes, waarbij bedrijven hun producten presenteren als milieuvriendelijk, terwijl de producten zelf niet veel groenere alternatieven hebben.
Het probleem met greenwashing is dat het consumenten misleidt en hen kan ontmoedigen om daadwerkelijk milieuvriendelijke keuzes te maken. Bovendien kan greenwashing ook eerlijke bedrijven benadelen die echt inspanningen leveren om hun impact op het milieu te verminderen“.
Lijkt me duidelijk!
Waarom groen?
Groen doet denken aan grazige weiden, aan een paradijs, aan tijdloosheid, aan geluk. Groen doet denken aan het bladerdak van de hoge bomen in het tropisch regenwoud voordat die gekapt en verbrand werden om plaats te maken voor oliepalmen.
Groen is ook de kleur waarmee zaken, die niet sporen met een verantwoord klimaatbeleid, gecamoufleerd worden. Zoals een militair die zich in de bossen onzichtbaar denkt te maken. Greenwashing. Tenzij de strijd zich in de Afghaanse woestijn afspeelt. Gele oker en lichtbruin zijn dan de favoriete kleuren. Brownwashing.
Opkruipend schuldgevoel
Bij de consument groeit langzaam een zeker schuldgevoel ten opzichte van de klimaatcrisis. Nog niet echt. Langzaam en sluipend. De luchtreiziger: ”Dit hadden we eigenlijk niet moeten doen. Maar met de auto kan je niet op de Malediven komen”. Niet overtuigend en veel nog van ‘not in my backyard’. Maar van andere verleidingen is wat makkelijker af te zien. En dat beseft de producent die dat nauwlettend in de gaten houdt.
Doen alsof
Greenwashing, als het product niet past in een duurzame toekomst, dan maar doen alsof ’t dat wel doet. Dubieuse marketing, manipulatie van de consument, hopen dat die er intrapt. Zodat het product niet aangepast hoeft te worden. Hopen dat het ongemerkt een ‘evergreen’ wordt. Een wolf in groene schaapskleren om consumenten te verleiden, binnen boord te houden
Pars pro toto
Waarom doen ze dat? Dat is duidelijk. Vanwege de economische schade die zo’n negatief ‘ecomago‘ veroorzaakt. Langzaam dringt bij de consument door dat je sommige zaken niet moet kopen omdat de produktie vervuilend of verspillend is. Het roer omgooien heeft nog te veel voeten in de aarde, voorlopig dus maar verhullen of de aandacht afleiden. De spotlight richten op het ecologisch tuintje dat gesponsord wordt. Of her en der ‘biologisch’ op je produkten stickeren. Of de productie van waterstof starten binnen een olie explorerend conglomeraat. In een hoekje van het terrein. Groen toch?, ‘pars pro toto’.
Groen zijn, in plaats van het zo wassen
“To be or not to be green, that’s the question”. Een echte transitie naar volledig groen zijn, zal veel creativiteit, veel offers, een alternatieve organisatie, andere produkten en andere markten vragen. En vooral de overtuiging dat het echt nodig is.
Lukt het niet dan is het voor de mensheid “over en uit”.
Dus toch maar: ‘On the way to planet proof’? Waar heb ik dat eerder gelezen?
Edwin Kisman
Wat vond u van deze column?
Enkele voorbeelden uit de grote stapel
Volkskrant, 13 sep 2022
“Nederlands onderzoek naar groene marketing brengt H&M op de knieën”
De internationale modeketen H&M stopt wereldwijd met duurzaamheidsclaims als ‘Conscious’ en ‘Conscious choice’ voor zijn producten.
NRC, 14 sep 2022
“Niets duurzaams aan het WK in Qatar”
Klimaat Qatar en de FIFA willen de CO2-uitstoot van het WK compenseren. Dat gebeurt onvoldoende en niet onafhankelijk,
NRC, 10 nov 2022
“Toezichthouder AFM: nog te veel vaagtaal bij groen beleggen”
Beleggers krijgen, ondanks nieuwe wetgeving, nog altijd geen echte duidelijkheid over duurzame producten, ziet de AFM.
Follow the Money, 29 nov 2022
Donkergroene beleggingsfondsen
Geld verdienen en tegelijkertijd een betere wereld scheppen. Wie wil dat nu niet? Alleen al in Europa investeren beleggers biljoenen in fondsen die groene groei beloven. Waar gaat dat geld eigenlijk naartoe? Follow the Money, Investico en negen toonaangevende Europese media onderzochten de portfolio’s van alle Europese beleggingsfondsen die zichzelf ‘donkergroen’ noemen. Wat blijkt: bijna de helft investeert ook in de fossiele industrie of de luchtvaart.
Het effect:
Follow the money 20 januari 2023
Europese Commissie wil regels tegen greenwashing van beleggingsfondsen aanscherpen
Zo’n 10 procent van de Europese beleggingsfondsen die afgelopen zomer nog donkergroen waren, had in november al een lagere classificatie. Na de publicaties van Follow the Money, Investico, El País, Le Monde, Handelsblatt en anderen werden nog meer fondsen gedegradeerd, waaronder fondsen van Actiam, BNP Paribas en DWS.
Shell, olieproductie en handel, heeft de intentie om om te schakelen naar “groene” energie, “want we blijven in de energie business”. Vooruitlopend op de realisatie kan zij haar fabrieken alvast groen verven.