voorheen vakblad
Ik passeer een Maserati. Hij rijdt 100. Of zij. Een toonbeeld van bescheidenheid. Geen narcist(e) achter het stuur. Kom je niet vaak tegen. Echt bescheiden mensen. ‘Smalbekkikkers‘
Even later word ik gepasseerd door een flits. Een andere Maserati. Lichtsignalen. Passeert rechts van een voorganger voegt dan weer in. Rijdt minstens 180. Een onbescheiden bestuurder. Een ‘breedbekkikker‘
We zitten met z’n allen in de tang. Al hebben sommigen daar meer last van dan anderen. Bijvoorbeeld, die op een eiland zitten dat langzaam wegzinkt in de oceaan. Zoals: Carti Sugtupu, Kiribati, De Straat Torres eilanden, Seychellen, Malediven, Salomonseilanden, Palau, Tuvalu .
Wat dan? Je huis op palen bouwen, een oplossing? Voor hoeveel jaar? Vis zit er nog wel even. Hoewel? En je groenten dan? Hangende tuinen? Hangende akkers?
Tot aan de enkels in Jakarta
Trouwens, die eilandjes alleen? Jakarta kan meegenieten. Zakt ook weg. Daar hebben ze een oplossing voor gevonden. Een nieuwe hoofdstad. Nusantara, te midden van maagdelijke bossen op Kalimantan. Waar trouwens ook nog olie te vinden is.
Maar dat is alleen maar een oplossing voor ambtenaren en politici. De rest van de Jakartanen zoekt het maar uit. Jan Pieterzoon Coen heeft dat niet kunnen bevroeden. Die had trouwens ook wat anders om aan te denken. Het goud van de Gouden Eeuw, de nootmuskaat, inpikken van de Bandanezen, zolang die nog leefden. Daarna geen probleem.
Van Vance, de running mate van Trump, hoef je ook niet veel te verwachten. Klimaat scepticus. Doet alleen wat vage beloften aan de arbeiders van Ohio.
Maar hij is niet de enige.
In de tang?
Jazeker. Enerzijds zitten we met het smelten van ijsmassa’s in de bergen. Van Oostenrijk (arme skiërs) tot Nepal (arme klimmers). Anderzijds met de in zee glijdende ijsmassa’s op de Noorpool en op Antartica. Onvoorstelbare massa’s die zomaar in zee plonsen. En niet te vergeten, de permafrost, die niet meer “perma” is. Grote hoeveelheden methaan (CH4) ontsnappen. Betere broeikasgassen dan CO2. Hoeveel auto equivalenten? Reken dat maar eens uit.
Warmer
Ja, en als het dan warmer wordt verdampt er ook meer water uit de oceanen. En de dampkring, op een gegeven moment verzadigd, kotst al dat water weer uit. Niet netjes op zee, nee op land. Overstromingen, aardverschuivingen. Huizen onder water, huizen zakken weg in een modderstroom. Auto’s veranderen in onderzeeërs. Enfin, we zitten in de tang van het klimaat.
Over zestig jaar
En dan maar denken dat het meevalt. We hebben immers wel meer ijstijden en hete zomers op aarde gehad. Klopt, maar op een andere tijdschaal: honderdduizenden of miljoenen jaren. Wat is er in de laatste tien jaren niet al gebeurd?
En wat kunnen we verwachten? Ik was nieuwsgierig hoe het over zestig jaar in mijn woonplaats, Berkel en Rodenrijs, zou zijn. Keek daarvoor op fitzlab : 4,5 graden warmer. Gemiddeld!
Kan je nagaan wat er overblijft van een huis dat 4,5 meter onder NAP ligt.
Kop op, dan hebben “ze” wel wat daarop bedacht. Tegen die tijd. Of niet. Dat zien we niet meer.
Als lemmingen naar de afgrond
Wanneer vallen we in de afgrond? Over 60 jaar ? Het is onafwendbaar. De grenzen van de groei zijn overschreden. Dat voorspelde de Club van Rome al ruim vijftig jaar geleden. Op basis van een wereldmodel van Forrester (MIT) met een aantal ‘what if ’ analyses. Toen al werd gesteld: ‘if not’ …….(een aantal maatregelen) dan komt onherroepelijk het einde in zicht: de Apocalyps.
Actie graag
Sindsdien is er weinig gedaan. Met het oog op de gaten in de ozonlaag kwam in de jaren tachtig het Montrealprotocol (afbouw cfk’s), geruime tijd later, in 1997, een afgezwakt Kyotoprotocol (CO2). De belangrijkste ‘issue’ bleef overeind, met name de begrenzing van de bevolkingstoename. Evenmin begrensd werd de uitputting van de natuurlijke hulpbronnen en de groei van de industriële productie. Hoe zat het met de voedselschaarste? Wat wordt er gedaan?
Wat gaan zij doen?
Gaan we gewoon zien waar het schip strand of gaan we er nog iets aan doen? Alle auto’s elektrisch, minder rijden, sporadisch vliegen, vakantie op de fiets in eigen land, minder spullen, minder eten (geen duur dieetmedicijn meer nodig). Gewoon ‘Less is More’. De tachtigplussers winden zich er niet zo over op. De tieners, twintigers, dertigers en veertigers des te meer. En terecht.
Wat gaan zij doen om het schip te keren?
Edwin Kisman
Wat vond u van deze colum?
“Laten we het even leuk houden zeg”. “OK, maar even serieus”. En, om Thomas Erikson te parafraseren: “We zijn immers omringd door idioten”. In deze tijd van oplopende spanningen. ‘t Zou zomaar kunnen.
Annie Jacobsen, de Amerikaanse defensie- en nationale veiligheidsjournalist, schreef er een boek over. ‘Nuclear War: A Scenario ‘. Kort samengevat: een idioot drukt op z’n rode knop. Wat volgt is een stapeling van reactie en tegen actie. Tot er weinig over is, niet alleen van de species “mens” ook van alle andere dieren. Directe dood. Of als gevolg van de daarop volgende nucleaire winter. Waarom? De nucleaire dreiging werkt niet meer, zegt Annie.
Eigen schuld
Het gaat hier om een ‘omnicidale’ bedreiging. De totale uitroeiing van de soort mens ten gevolge van menselijk ingrijpen. Een vorm van collectieve zelfmoord. Daar ligt het accent op, want daaraan is nog wat te doen.
Onder die “Man-made extinction” valt ook de klimaatcrisis, en, ook vaak voorgekomen, een pandemie. Verder autonome algoritmen (AI) die een wereldwijde ineenstorting van de effectenbeurzen kunnen veroorzaken. En de nucleaire oorlog , zoals Annie die beschrijft.
Man-cleared mass extinction. Kansen?
We lopen met z’n allen als lemmingen naar de rand van de afgrond. Naar de K-M, de “Krijt- Man Made extinction”. In het antropoceen. Waar talloze “massa extincties “ aan vooraf zijn gegaan. Zoals de:
De P-T extinctie
De op één na bekendste is de “Perm-Trias” uitroeiing in de overgang van het Perm naar het Trias, zo’n 250 miljoen jaar geleden. Een grote opruiming, ‘a real mass extinction’. ‘The great Dying’. Dat was in de tijd dat de wereld pas één continent bezat: Pangea. Zo’n 95% van alle in zee levende soorten stierven uit, ongeveer 70% van de gewervelde landdieren en ook eenderde van alle insectensoorten.
Diverse oorzaken zijn geopperd: platentektoniet, inslag van een meteoor in Antartica, een supernova , vulkanische activiteit in Siberië, H2S (zwavelwaterstof) in de atmosfeer afgescheiden door in zee levende anaerobe bacteriën.
Dat gebeurde geologisch gezien in een snel tempo; ca 1 miljoen jaar ( inderdaad 10.000 eeuwen).
De K-T extinctie
Lang na die P-T extinctie was er de K-T extinctie, op de rand van het Krijt en het Paleogeen, zo’n 66 miljoen jaar geleden. Waaraan het einde van de dinosauriërs en vele ander soorten werd toegeschreven. Ook niet mis. Oorzaak een meteorietinslag op het schiereiland Yucatán (Mexico). Jarenlang verduisterde hemel. Planten niet meer in staat tot fotosynthese, grazers geen voedsel meer, carnivoren geen prooien meer. Hoe snel ging dat? Zo’n tienduizenden jaren.
De K-M extinctie
En nu dan de K-M extinctie in het Krijt en “Man-made”. Oorzaak: de mens, de intelligente diersoort. Die in aantal exponentieel groeit, de planeet overbevolkt, die in welvaart rap stijgt, steeds meer consumeert, zich hedonistisch gedraagt, veel koolwaterstoffen verbrandt, CO2 absorptie vermindert door het massaal kappen van bossen. Zorgt voor een groeiende uitstoot van CO2, CH4, NOx, NH3, CxFxKx
Met als resultaat opwarming van de aarde. Klimaatverandering: hittegolven, droogte, heftige regens, verwoestende stormen.
Deep fake
En dan die andere ‘Man-made’ extinctie. De kernoorlog.
Die op gang gebracht kan worden door een ‘deepfaked’ wereldleider, die het sein tot een aanval geeft. ‘Deepfake’, is binnen het bereik van de IT-amateur gekomen. In feite proliferatie van een virtueel wapen!
Wie ziet in het aanvalssein van de wereldleider nepnieuws? En zal er, zoals tijdens de Cuba crisis in 1962 , een Vasili Archipov zijn die weigert op de knop te drukken en zó een ramp voorkomt. Vals alarm als aanzet tot een nucleaire oorlog is een ‘existential risk’. Of iemand als de Rus Stanislav Petrov, die in 1983 bij een vals alarm een nucleaire aanval tegenhield.
Geniet nog zolang het kan
Wat moet je met zo’n scenario van Annie? Weinig. Je weet iets meer dan de dino’s 64 miljoen jaar geleden. Maar veel veranderen kan je niet. Misschien kan je wat ‘preppen’. Maar dat is maar uitstel van executie. ‘Wait and see’. Accepteer het. Ga niet in elke broccoli een nucleaire paddenstoel zien. Neem het er nog maar van. Boek een vakantie. Met veel zon. Of regen, dan met een krètèk. Goede reis.
Edwin Kisman
Wat vond u van deze column? Realistisch? Te somber?
Lees ook
De Column
Oorlog zal er altijd zijn, 23 mei 2024
Annie Jacobsen, Nucleair war: a scenario, 2024
Thomas Erikson, Omringd door idioten, 2021