Zaterdag 15 februari 2025. De zon scheen nergens, behalve in Donald Trumps hoofd.
Op X, op Truth Social, en – waarom ook niet – via het officiële Witte Huis-account verscheen ineens deze parel van historische zelfverheerlijking:
“He who saves his Country does not violate any Law.”
Filmcitaat
Napoleon, geciteerd. Of de scenarioschrijver van de film Waterloo (1970). Of zichzelf, die het verschil tussen geschiedenis en Hollywood toch al wat wazig vindt.
Enfin. De boodschap was duidelijk. De redder is gearriveerd. En de wetten? Die staan alleen in de weg.
Megalomanie?
Nu kunnen we ons afvragen: is dit gewoon weer zo’n klassiek Trumpiaans mediastuntje? Of hebben we hier te maken met een man die werkelijk gelooft dat hij boven de wet staat? Boven de geschiedenis zelfs?
Is dit megalomanie? Ik denk ‘t.
Megalomanie is het gevoel dat je niet zomaar een radertje in het systeem bent, maar het hele uurwerk. Dat de wereld zonder jou stilvalt. Dat God, als-ie had mogen stemmen, op jou gestemd had. Tweemaal. Met een MAGA-petje.
Standbeelden
De grote vraag is: wat probeert hij met dit citaat?
Zoekt hij een rechtvaardiging voor zijn politiek geknutsel, zijn benoemingen, ontslagen, tarievenoorlogen en het telkens weer oprekken van grenzen? Of droomt hij van iets groters – van een Trumpiaanse legende, een president die zichzelf vereeuwigt in schoolboeken en marmeren standbeelden?
Napoleon in Rusland
Het zou niet de eerste keer zijn. Napoleon had ook zo’n plan. In 1812 begon hij zijn veldtocht naar Rusland, overtuigd dat hij zelfs de elementen kon bevelen. Hij vertrok met 422.000 soldaten. En kwam terug met 10.000. De rest bleef ergens tussen Minsk en Moskou, als stille voetnoten in een te groot ego.
M. Minard maakte op 20 november 1869 van deze veldtocht een beroemde infografiek. Duidelijk zichtbaar is het slinken van Napoleons leger. Hij had zich verkeken op de barre Russische winter. Ook Hitler verslikte zich hierin, ruim een eeuw later. Trok in juni 1941 op naar Rusland. Belandde uiteindelijk ook in de Russische winter en verloor op 5 december de slag om Moskou. Waarna, een langdurige oorlog aan het Oostfront begon.
Heeft Trump zich ooit verdiept in hoe Napoleons veldtocht afliep? Of ziet hij vooral het begin: de parade, de glorie, de overwinningskoekjes?
Weerstand
Zeker is dat ook Trumps tocht steeds meer weerstand oproept. Een groep invloedrijke Republikeinen – niet de minsten – ondertekende onlangs een open brief waarin ze hem beschuldigen van machtsmisbruik en hem vergelijken met een “koninklijke despoot”.
Dat is zelden bedoeld als compliment. Zelfs binnen zijn eigen partij groeit het ongemak: de held dreigt een karikatuur van zichzelf te worden.
Eroica
Ook Beethoven trapte er niet in. Die was aanvankelijk zeer geïnspireerd door de idealen van de Franse Revolutie en zag in Napoleon een held en bevrijder van het volk. Hij overwoog daarom de Derde symfonie in Es-groot, opus 55, beter bekend als de Eroica zelfs de “Bonapartesymfonie” te noemen en droeg het werk op aan Napoleon. Toen Beethoven echter in mei 1804 hoorde dat Napoleon zichzelf tot keizer van Frankrijk had gekroond, was hij diep teleurgesteld. Uit woede kraste hij Napoleons naam met zoveel kracht van het titelblad van het manuscript dat er een gat in het papier ontstond.
Beethoven voelde het eerder dan velen: als macht naar het hoofd stijgt, vallen principes als eerste van de wagen.
Een weg terug?
De vraag is of de megalomaan ’n weg terug kent. Waarschijnlijk niet eigener beweging. Die keert pas terug als de kaarten slecht liggen, de paarden op zijn en het publiek de trompet niet meer hoort maar alleen het ijzige gefluit van de wind.
Tot die tijd blijft hij marcheren. Onder fanfares, tussen spandoeken. Met Napoleon op zijn schouder. En Twitter in zijn hand.
Edwin Kisman
Lees ook
Hoe de Nieuwe Wereld oud werd. 31 mrt 2025
MEGA: Make Europe Great Again? 18 feb 2025
Quo Vadis NATO? Met Rutte aan het roer. 24 nov 2023
Mooie zinnen, beste gedachten en natuurlijk heel kijkenswaardig geïllustreerd.