De gevaren van AI worden op ’t ogenblik breed uitgemeten.
Je kan geen krant opslaan of er zijn berichten over de gevaren van AI. Oproepen om controle, om het uitsterven van de mensheid te voorkomen.
Naast gevaren ook voordelen
Er zitten ook voordelen aan AI, bijvoorbeeld het gebruik van ChatGPT (kort “Chat”) bij het schrijven, in de voorbereidingsfase, als research assistent. Sommige studenten besteden zelfs het schrijven van hun gehele scriptie aan dit programma uit.
Eigen toetsing Chat
Ik heb de mogelijkheden van Chat getoetst bij de voorbereiding van deze column, naar aanleiding van een boek dat ik kreeg van Nico van der Kleij, een vriend van mij, die mijn belangstelling voor Bali kent. Het gaat om het boek “De strijd om Bali. Imperialisme, verzet en onafhankelijkheid 1846-1950” geschreven door een schoondochter van Nico, Anne-Lot Hoek. Het is het resultaat van vijf jaar intensieve research. Deels orale geschiedschrijving, zo’n 120 interviews met ooggetuigen, naast onderzoek van geschreven bronnen. Een boeiend boek.
Incident op Bali
Tijdens het lezen kwam ik een stukje tegen over de verdwijning van de Britse kolonel R.A.M. Tweedy, die op 6 april 1946 besloot een wandeling te maken vanuit Denpasar. Met niet meer dan een pistool en een fotocamera bij zich. Hij was gewaarschuwd voor gevaar.
Die waarschuwingen sloeg hij in de wind. Hij verdween. Zijn lijk werd ruim een maand later teruggevonden in een greppel.
Auteur “Het Laatste Uur”?
Dit incident deed me denken aan een ‘case’ in het boek “Het Laatste Uur”, dat ik meende te bezitten, maar in mijn boekenkast niet meer kon vinden. Ook de naam van de schrijver was me ontschoten. Het speelde in de begintijd van de politionele acties op Java. De economische oorlog van Nederland, de “expeditie” om het wingewest Nederlands-Indië weer terug te winnen.
Googelen, geen resultaat
Waar kon ik dat boek vinden? Van de titel was ik overtuigd, maar de schrijver? Googelen dus. Ik zocht op de titel “Het Laatste Uur” en kreeg als resultaat de volgende auteursnamen voor die titel.
Amir Tsaefati (religieus), Simone Smit (Literaire jeugdthriller), Minette Walters (over de pest in Engeland 1348), Eva Burgers (politieroman). Geen van alle in de categorie “politionele acties Nederlands-Indië”. Daarbij niet het boek dat ik decennia geleden gelezen had, maar dat nu voor mij onvindbaar was.
Wat zou Chat te bieden hebben?
Dan maar eens kijken wat Chat te bieden heeft. De volgende conversatie ontspon zich tussen Chat en mij. De antwoorden van Chat geef ik hier kort bij weer.
Ik: Wie heeft ‘het laatste uur’ geschreven over de politionele acties in Nederlands-Indië?
Chat: Thom Hoffman, gepubliceerd in 1995.
Ik: Er is eerder een roman onder deze titel geschreven.
Chat: Mijn excuses voor de verwarring. Harry Poeze schreef de roman, die verscheen in 2005
Ik: Nog eerder is er een boek verschenen onder deze titel. Ging over een rechtszaaktegen Indonesische kampongbewoners die Nederlandse militairen hadden gemolesteerd.
Chat: weer excuses. Een eerder boek werd geschreven door Jan Brokken en verscheen in 1988.
Ik: Er is nog een, eerder geschreven over die rechtszaak.
Chat: weer excuses. Ik ben niet op de hoogte van een eerder boek.
Ik (in een helder moment): Ik heb het gevonden, auteur was Albert van der Hoogte. Het boek verscheen in 1953
Chat: bedankt voor het aanvullen van de informatie.
Hoe ver zat Chat er naast?
Harry Poeze schreef “Merdeka”, feb 2022
Jan Brokken schreef “De kampschilders” okt 2022
Thom Hoffman schreef “Indië, betovering en desillusie”, nov 2022
Boek gevonden
Ik vond het boek van Albert van der Hoogte twee weken later verscholen op de bovenste plank van mijn boekenkast. De case daarin was van die van Betty Doyle en Dirk Westra (militair) die tegen de schemering naar huis wandelden op een verlaten weg even buiten Malang. Ten tijde van de politionele acties. Betty heeft het niet overleefd.
Hoe nuttig is Chat?
Het bovenstaande illustreert de inzetbaarheid van Chat. Het kan zijn dat ik mijn vragen (‘prompts’) beter had moeten stellen. Het is ook duidelijk dat je de resultaten kritisch moet bekijken.
Chat is in ieder geval een instrument dat bij het schrijven, in een voorfase, nuttig kan zijn . Ik kom daar binnenkort op terug.
Edwin Kisman
Wat vond u van deze column?
Meer over Albert van der Hoogte
Drie weken later
Vraag. Ik heb drie weken later aan Chat opnieuw de vraag gesteld:” Wie schreef de roman “Het Laatste Uur” en wanneer verscheen het?”
Chat antwoordt
Het spijt me, maar er is geen roman bekend met de titel “Het Laatste Uur” die ik kan vinden in mijn gegevens tot september 2021. Het is mogelijk dat het een recent uitgebracht boek is na mijn kennisafsnede, of het kan een minder bekend werk zijn. Als het een nieuw boek is, raad ik je aan om de recente publicaties en auteurs te raadplegen of online boekenwinkels te doorzoeken voor meer informatie.