Een zestiende-eeuws mysterie

Een burcht, l’Ardour de Sambre. Tegen een rotsformatie geplakt. Al drie maanden belegerd. Een patstelling. Belegerden kunnen niet in of uit. Hoe kunnen ze ‘t zolang uithouden? Hoe komen ze aan hun voedsel? Alle toegangen zijn geblokkeerd. Ja, alleen bij die rotsformatie niet. Maar daar kan niemand langs.

Explosie
’t Schemert. De avond valt. Plotseling vliegt iets donkers door de lucht. Eindigt met een hevige explosie op de stadspoort, waarvan weinig overblijft. Het legerkamp komt tot leven. Soldaten rennen naar de burcht. Stormen naar binnen. Botvieren hun lange wachten op de burgerij. Een menselijk drama. De zoveelste herhaling in de historie van de homo sapiens.

Raadsel
Wat daar gebeurde? Een raadsel. Tot een paar jaar geleden. Een oude tuinman van het kasteel Clos-Lucé in Amboise. Beweerde dat er op een van de zolders, achter een muur, papieren verborgen lagen. Niemand die hem geloofde. Tot de bewering een archeoloog, Mary Dobsen, ter ore kwam. Die kreeg toestemming er een onderzoek naar te doen. Zij deed het, en vond het. Stapels tekeningen van Leonardo da Vinci, die drie jaar in het kasteel had gewoond. Tot zijn overlijden in 1519.

Drone?
Mary vond tekeningen van de helikopter van da Vinci. Waren al bekend. Maar nieuw waren de verdere ontwikkelingen daarvan. Een drone, met explosieven. Uitvoerig beschreven. De verklaring voor het mysterie van l’Ardour de Sambre.
Eenmalig, nooit herhaald.

Da Vinci
Leonardo da Vinci. Een zeldzaam, veelzijdig genie. Renaissancemens, schilder, atleet, ingenieur. Met revolutionaire ideeën. Dat wil zeggen, niet vernieuwingen van voorgaande ontwikkelingen. Stapsgewijze verbeteringen. Maar sprongen vooruit, uit het niets.
Zoals Einstein en Newton. Zelfs de uitvinding van het wiel was niet meer dan een schijf gezaagd van de boomstam. Die rollend werd gebruikt voor zwaar transport.

Ik ben een fan van da Vinci. Heb een verhuisdoos vol boeken over hem. Bewonder vooral zijn constructies. Veel daarvan, oorlogstuig. In opdracht gemaakt van oorlogszuchtige heersers. Lodovico Sforza, graafvan Milaan. Leonardo, een Oppenheimer ‘avant la lettre’. Jammer maar toch interessant. Hij bedacht een pantserwagen, mitrailleur, helikopter, en dus de drone.

Fan van Da Vinci
Ging een weekend naar Milaan om een nieuwe tentoonstelling van een van zijn codexen te bekijken. Naar het Centre Pompidu om een nieuwe gedigitaliseerde versie van een andere codex te bekijken. Naar een tentoonstelling in Rotterdam waar een aantal van zijn uitvindingen te zien waren. Naar zijn geboortehuis in Anchiano, vlak bij Vinci. Naar zijn verblijf waar hij overleden is, het kasteel Clos-Lucé in Amboise. Waar ook een aantal van zijn uitvindingen te zien zijn.
Bill Gates kocht in 1994 zijn ‘Codex Leicester’ voor $ 30,8 miljoen, nu te zien in het Fogg Museum van Harvard University. Ben ik nog niet geweest.

Denken als da Vinci
Een van mijn boeken over da Vinci gaat over zijn wijze van denken, observeren: ‘How to Think like Leonardo da Vinci. Seven Steps to Genius Every Day’. Van Michael J. Gelb. Die zeven stappen vind u aan het eind van deze column.
Zijn waarnemingen zijn verbluffend. Zoals de vlucht van een vogel. Later geverifieerd met een hoge snelheidscamera.

Moderne militaire drones
De drone van da Vinci is in weinig opzichten vergelijkbaar met de hedendaagse soorten. Van hobby tot compleet vliegtuig, zonder piloot. ‘Creepy‘ strijdmiddelen, met een grote afstand tussen aanvaller en doel.
De Nederlandse MQ-9 Reaper die begin februari naar Roemenië gestuurd wordt. Om de NAVO oostgrens te bespioneren. Bestuurd en beloerd vanuit Leeuwarden. Door een jongeman met een joy stick, bedreven in computer games. Joy. “Ode an die Feude”.

Drones zouden eigenlijk verboden moeten worden in het humanitaire oorlogsrecht (“ je mag niet alle wapens gebruiken”). Sluipmoordenaars.

Vreedzaam gebruik
Het zijn niet alleen oorlogen wat de klok slaat bij de drones. Ze worden ook ingezet bij crises. Zoals bij overstromingen om snel de aard en omvang van de ramp vast te stellen. En op basis van die informatie snel te kunnen ingrijpen.
Ook in de landbouw vind de drone zijn weg. In Azië bijvoorbeeld. Door een tekort aan arbeidskrachten en omdat de prijs binnen het bereik van coöperaties en zelfs van zelfstandige boeren begint te komen. Voor het inspecteren en besproeien van gewassen.
Ook de drone heeft dus, net als een munt, twee kanten.

Edwin Kisman
Wat vond u van deze column?

Disclaimer. Het kasteel “l’Ardour de Sambre”, da Vinci’s drone en Mary Dobsen zijn ontsproten aan de fantasie van de columnist. Maar dat had u natuurlijk al door.

De zeven principes van Leonardo da Vinci
Curiosità. Een onverzadigbaar nieuwsgierige benadering van het leven en een niet aflatend streven naar permanent leren.
Dimostrazione. Een voornemen om kennis te toetsen aan ervaring, volharding en een bereidheid om van fouten te leren
Sensazione. De voortdurende verfijning van de zintuigen, met name het zien, als middel om de ervaring te verlevendigen.
Sfumato.(“rokerigheid”) Een bereidheid om dubbelzinnigheid, paradoxen en onzekerheid te verwelkomen.
Arte/Scienza. De ontwikkeling van het evenwicht tussen wetenschap en kunst, logica en verbeelding. Denken met beide hersenhelften.
Corporalità. Het streven naar gratie, handvaardigheid, conditie en houding.
Connessione. De erkenning en waardering van de onderlinge verbondenheid van alle dingen en verschijnselen. Systeemdenken.

Boeken
Denken als daVinci
Michael J. Gelb, ‘How to Think like Leonardo da Vinci’. Delacorte Press 1998
Michael J. Gelb, “ Denken als Leonardo da Vinci, De Kern, 5e druk 2005
Jessica Teisch, Tracy Barr, “Leonardo da Vinci voor Dummies”,Addison Wesley,2005

Lees ook
Over de toekomst van oorlogvoering, een interview met Roy Lindelauf, door Karel Berkhout, NRC 18 januari 2024 “Militaire AI is veel breder dan een autonoom wapen, zegt Roy Lindelauf. Ook nepnieuws valt eronder”.
‘AI and War: Inside The Pentagon’s $ 1.8 Billion Bet on Artificial Intelligence’, Worldcrunch 6 jan 2024 ,
Drones zijn in opmars in de Aziatische Landbouw: vloek of zegen ?
Mondiaal Nieuws
Maart 2022
Inzetten van drones bij humanitaire crisissen .
België neemt het voortouw.
21 jan 2024