Ontspullen schept ruimte en geeft overzicht

Als je eenmaal tot de conclusie bent gekomen dat je te veel spullen om je heen hebt. Geen overzicht hebt. Stikt in de spullen. Goede spullen hebt, maar ook rotzooi, dan ben je rijp voor “ontspullen”. Selecteren, wegdoen: weggeven, weggooien of verkopen. Opgeruimd staat netjes.

Drijfveer
Ontspullen doe je om ruimte te creëren, overzicht te krijgen. In je omgeving en in je hoofd. Daarnaast zal je merken dat het veel voldoening geeft. Die groeit als je eenmaal in een ‘flow’ zit. Steeds meer dingen om je heen hebt waar je wel gelukkig mee bent. De rest, foetsie! Goed gevoel.

Dilemma’s
Tijdens het ontspullingsproces word je voortdurend geplaatst voor dilemma’s. “Zonde om het weg te doen”. “Kan ik het nog eens gebruiken?” Ooit? Wanneer, weet ik nog niet? Verzonken kosten, negeren. Streng zijn, wegdoen. Als je ‘t ooit weer nodig hebt, dan koop je gewoon een nieuwe. Want ooit is in 99% van de gevallen nooit! Je moet in de loop van het proces een zekere afkeer ontwikkelen voor overtollige spullen. Je tolerantie voor behoud verminderen, een glijdende schaal.

Drietraps proces
Het ontspullen is een drietraps proces. Je kan daarbij de volgende vragen stellen bij het stuk dat je wilt afdanken.

1 Heeft ’t emotionele waarde ? Heeft het stuk echt emo-waarde, bewaar het dan of gooi het weg na het maken van een foto. Ik heb dat gedaan met mijn blazer en mijn drie meter lange das van mijn studenten roeivereniging. Een vastgelegde herinnering. De das was voor mij gebreid door een vriendin. Heeft het stuk niet die waarde ga dan naar de volgende stap.

2 Is het een consumptiegoed? Gaat het om een verbruiksprodukt, bijvoorbeeld eten, kijk dan of er een datumlimiet op zit. Is die datum overschreden, gooi het dan weg, maar neem het niet te nauw. Kijk, ruik of proef eerst of je het echt niet meer kan eten. Jongere generaties staan doorgaans al snel klaar om het spul in de kliko te gooien. Zonde. Is het géén verbruiksprodukt maar een nutsgoed, ga dan naar de volgende stap.

3 Het is een nutsgoed. Gaat het om nutsgoederen, apparaten, gereedschap edg dan is het eerste criterium: “werkt het nog?”. Zo niet, dan: “kan het nog gerepareerd worden?” Kan ’t niet, doe het dan weg. In de afvalcontainer.
Werkt het nog dan zijn er twee opties: (1) weggeven aan vrienden of aan een kringloopwinkel, (2) verkopen bijvoorbeeld via Marktplaats. Verkopen levert nog wat geld op, weggeven een goed gevoel. Mocht je na een tijdje erachter komen dat je een apparaat weggedaan hebt dat je nu weer nodig hebt, die kans is klein, dan koop je gewoon een nieuwe. Nooit spijt hebben.

Overige. Boeken die al vijf jaar ongelezen in je boekenkast staan kan je wegdoen. Verkopen wil niet meer zo. Weggeven, bijvoorbeeld in een kastje aan de weg of ook weer aan een kringloopwinkel. Die worden echter steeds minder gretig.
Ik heb eens 15.000 dia’s weggedaan. Fotoafdrukken zijn makkelijk te selecteren. Wat wil ik echt bewaren? Vervolgens laat je ze digitaliseren en sla je ze op op een harde schijf. Of je doet het zelf. Je scanner opgeruimd omdat je er al lang niets mee deed? Nieuwe kopen.

TIP. Maak van ontspullen een ritueel. Elke dag één item. Houd je voortgang bij in een “Dagboek Ontspullen”. Dat houdt je bij de les. Ben ik ook mee begonnen.

Eigen ervaring
Ik ben dit keer gestart met wat ‘hardware’, groot en klein, naar het plaatselijke afvalbrengstation en een wereldwinkel te brengen. Daarna heb ik me gestort op mijn archief. Typisch iets dat geneigd is onbelemmerd te groeien. Nieuwe documenten worden toegevoegd. Ongestructureerd, althans door mij. “Zoek ik later wel uit”. Dat later was nu.

Resultaat
Ik heb een behoorlijk aantal ordners geschoond. Overtollige papieren verwijderd, restanten samengevoegd. Een tijdrovend proces, want selecteren van documenten betekent toch, af en toe lezen. Wat een overtolligheid!
’t Ging wel steeds sneller. Voortgestuwd door voldoening.
Het resultaat van twee weken: 30 lege ordners en ruim 30 kilo aan verwijderde papieren. Intussen heb ik ook mijn mailboxen ontspuld, of liever gezegd “ontmaild”. Mijn ‘inbox’ van 190 naar 10, mijn ‘outbox’ (verzonden) van 486 naar 9. Opgeborgen in de juiste mappen of ‘deleted’.
Een bijkomend voordeel van zo’n opruiming is dat wat overblijft weer vindbaar is. Je weet weer waar alles ligt of in welke ordner ’t te vinden is. Ik ga door, kan niet stoppen. Ben in een ‘flow’ geraakt.

Opgeruimd
Tevreden gevoel? Zeker, bevrijd van ballast. Nou niet meteen weer beginnen met het vullen van je schappen en je kamer. Met het opbouwen van voorraden, het stapelen van spullen. Geniet zo lang mogelijk van je verworven ruimte en je overzicht. Want vroeg of laat zit je weer in de coulissen. Tenzij? Tenzij je van deze ontspulling geleerd hebt.

Edwin Kisman
Wat vond je van deze column?

Blader door de boeken
Zamarra Oomes-Kok, “Opgeruimd!”, 2006
Marie Kondo, “Opgeruimd!”, 2015

en lees de columns
“Het ‘Endowment effect’staat opruimen in de weg”, 2 dec 2016

“De ‘Hoarder’, een obsessieve verzamelaar”, 6 februari 2024

“Overdaad schaadt”, 9 juli 2024