Op weg naar minder stress

“Opzij opzij opzij
Maak plaats maak plaats maak plaats
Wij hebben ongelofelijke haast”.
Stress, verwoord door Herman van Veen.
Langdurige stress kan leiden tot een ‘burn-out’. Kan ontstaan door overbelasting vaak op het werk.
Voorkomen is beter dan genezen. Bovendien is stressopbouw makkelijker te voorkomen dan een ‘burn-out‘ af te bouwen is.

Hoe dan? Het vereist een gedragsverandering en dat is vaak moeilijk. Niet langer perfectie nastreven, ‘maximiser‘ gedrag afzweren, beter plannen en een stoïcijnse instelling.

Recept?
Het klinkt als een recept voor rust: accepteer je imperfecties, neem de houding aan van een ‘satisficer‘ die zich tevreden stelt met ‘goed genoeg’, verdeel je werkdruk met een slimme planning, en benader tegenslagen met de kalmte van een stoïcijn. Zou dat de sleutel zijn tot een stressvrij leven? Misschien niet volledig, maar deze methoden kunnen zeker helpen om de stormen van het dagelijks leven wat te temperen. En wellicht is dat al voldoende.

Imperfectie
Laat ik beginnen met het omarmen van imperfectie. Dit is meer dan een populaire slogan op sociale media; het is een diepere manier van kijken naar jezelf en je omgeving. Imperfectie erkennen gaat niet over luiheid of het laten varen van ambities. Het gaat erom dat we erkennen dat perfectie een illusie is, en dat we leren waarderen wat we wel bereiken. In een maatschappij waar alles altijd beter en sneller lijkt te moeten, kan de keuze om te zeggen: “Dit is genoeg” bevrijdend werken. Het geeft ruimte om te ademen en te genieten van de kleine overwinningen in plaats van altijd te streven naar het onbereikbare.

Satisficing
En dan de satisficers, die meesters in het accepteren van ‘goed genoeg’. Hun geheim zit in het maken van slimme keuzes. Ze weten wanneer ze tevreden moeten zijn en wanneer ze hun energie kunnen besparen voor dingen die er echt toe doen. Dit is geen gebrek aan ambitie, maar een strategie om overbelasting te voorkomen. Door bewust te kiezen voor ‘voldoende’, winnen we tijd en energie die anders verloren zou gaan in eindeloos polijsten. Zo kunnen we ons richten op datgene wat voor ons echt van waarde is.

Goed plannen
Planning is het derde stukje van de puzzel. Voor velen is een goede planning een rustpunt in de chaos. Het verdelen van werkdruk over de week en het vooruitkijken naar wat haalbaar is, helpt om overweldiging te voorkomen. Natuurlijk kan niet alles gepland worden en is het leven soms grillig, maar door een basisstructuur aan te brengen, krijgen we meer controle over wat we wél kunnen beïnvloeden. Het belangrijkste bij plannen is flexibiliteit: niet rigide vasthouden aan een schema, maar ruimte laten voor veranderingen zonder dat dit stress veroorzaakt.

Stoicijnse instelling
En dan het stoïcijnse handelen – de kunst om je niet te laten meeslepen door de golven van tegenslag en emotie. Dit betekent niet dat je emoties moet negeren, maar dat je je focust op wat je kunt controleren en het overige loslaat. Het is een krachtige manier om afstand te nemen van stressvolle situaties en ze te relativeren. Stoïcijns denken helpt ons herinneren dat veel van de zaken die ons stress bezorgen, uiteindelijk buiten onze invloedssfeer liggen. Waarom zouden we ons dan uitputten door erover te piekeren?

Stress helemaal uitbannen?
Zijn deze vier methoden genoeg om stress volledig te elimineren? Waarschijnlijk niet. Maar misschien is dat ook niet het doel. Stress is een natuurlijk onderdeel van het leven, en het volledig uitbannen zou bijna onnatuurlijk zijn. Wat deze benaderingen ons wel kunnen geven, is een gevoel van evenwicht. Het draait niet om het vermijden van elke vorm van stress, maar om het vinden van manieren om er beter mee om te gaan, om onszelf te beschermen tegen de valkuilen van perfectionisme, onnodige druk en emotionele turbulentie.

Less is more
Is er nog meer? Misschien is het antwoord niet méér, maar juist minder. Minder vasthouden aan het idee dat we alles perfect moeten doen, minder energie verspillen aan zaken die we niet kunnen veranderen. Het is geen magische formule voor een stressvrij leven, maar het is wel een praktische benadering om stress te verminderen en met meer rust en helderheid door het leven te gaan.
Soms is het genoeg om gewoon “goed genoeg” te zijn.

Leer nee te zeggen
En dan nog een laatste tip. Begint met meer “nee” te zeggen en het “ja” zeggen te verminderen. Nee zeggen, tegen je baas, tegen je collega’s, tegen reclame, tegen ‘social media’, tegen anderen maar ook tegen jezelf. Verander je instelling van “moeten” naar “willen”. Een ‘paradigm shift’, die niet makkelijk maar wel effectief is.

Edwin Kisman
Wat vond u van deze column?